Ο Μαρδόνιος κατέστρεψε την Αθήνα όταν έμαθε για τη βοήθεια της Σπάρτης.[39] και ύστερα υποχώρησε στη Θήβα και στρατοπέδευσε στη βόρεια ακτή του Ασωπού ποταμού.[40] Οι Αθηναίοι έστειλαν 8 χιλιάδες οπλίτες συν 600 εξόριστους από τις Πλαταιές - οι Έλληνες στρατοπέδευσαν απέναντι από τους Πέρσες. Ο Μαρδόνιος επιτέθηκε με το ιππικό, το οποίο αν και είχε αρχικά επιτυχία,[41] αναγκάστηκε να υποχωρήσει λόγω του θανάτου του Μασίστιου.[41][42] Μετά τη νίκη τους, οι Έλληνες έφθασαν κοντά στο στρατόπεδο των Περσών,[43] ενώ ο Μαρδόνιος παρέταξε τους άνδρες του στον Ασωπό. Ωστόσο, οι δύο πλευρές αποφάσισαν να μην επιτεθούν η μια στην άλλη καθώς, κατά τον Ηρόδοτο, είχαν λάβει κακούς οιωνούς.[44]
Μετά από οκτώ μέρες, ο ελληνικός στρατός άρχισε να λαμβάνει ενισχύσεις.[45] Ο Μαρδόνιος, τότε, επιτέθηκε στο βουνό του Κιθαιρώνα και αργότερα στην πηγή της Γαργαφίας. Επειδή αυτές οι δύο επιθέσεις άφησαν τους Έλληνες χωρίς νερό και εφόδια,[46] οι Έλληνες υποχώρησαν τη νύχτα στις Πλαταιές, με σκοπό να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους σε νερό.[47] Παρ' ολ' αυτά, η υποχώρηση πήγε στραβά, καθώς το κέντρο των Ελλήνων ήταν διάσπαρτο στις Πλαταιές, ενώ οι Αθηναίοι, οι Τεγεάτες και οι Σπαρτιάτες δεν είχαν ακόμα υποχωρήσει - λίγοι Σπαρτιάτες έμειναν στο στρατόπεδο, ενώ οι υπόλοιποι Έλληνες υποχωρούσαν.
Δυνάμεις
Παρακάτω παρουσιάζονται οι αριθμοί που δίνει ο Ηρόδοτος για τον ελληνικό στρατό.
Πόλη | Οπλίτες | Πόλη | Οπλίτες | Πόλη | Οπλίτες |
---|---|---|---|---|---|
Λακεδαιμόνιοι[49] | 10000 (εκ των οποίων οι μισοί ήταν Σπαρτιάτες) | Αθήνα[49] | 8000 | Κόρινθος[49] | 5000 |
Μέγαρα[49] | 3000 | Σικυώνα[49] | 3000 | Τεγέα[49] | 1500 |
Φλειούς[49] | 1000 | Τροιζήνα[49] | 1000 | Ανακτόριο + Λευκάδα[49] | 800 |
Επίδαυρος[49] | 800 | Ορχομενός Αρκαδία[49] | 600 | Ερέτρια + Στυραιά[49] | 600 |
Πλαταιές[49] | 600 | Αίγινα[49] | 500 | Αμβρακία[49] | 500 |
Χαλκιδική[49] | 400 | Μυκήνες + Τίρυνθα[49] | 400 | Ερμιόνη[49] | 300 |
Ποτίδαια[49] | 300 | Κεφαλονιά[49] | 200 | Λεπρεήτες[49] | 200 |
Σύνολο | 38.700 [50] |
Κατά τον Ηρόδοτο, οι Έλληνες είχαν 38.700 βαριά οπλισμένους πολεμιστές (οπλίτες) και 69.500 άνδρες με ελαφρύτερο οπλισμό. Από τους τελευταίους οι μισοί ήταν είλωτες (επτά για κάθε Σπαρτιάτη) και οι άλλοι προέρχονταν από την υπόλοιπη Ελλάδα.[50] Επίσης αναφέρει ότι στη μάχη συμμετείχαν και 1.800 Θεσπιείς, οπότε οι Έλληνες ανέρχονταν στους 110.000 άνδρες.[51] Την ηγεσία του στρατού ανέλαβε οΠαυσανίας, αν και ο Διόδωρος μας πληροφορεί ότι την ηγεσία των Αθηναίων είχε ο Αριστείδης[52] - ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι ο Παυσανίας δεν μπορούσε να δίνει διαταγές σε όλα τα ελληνικά σώματα[43][47], κάτι που επηρέασε πολύ τη μάχη
Πέρσες
Ο Ηρόδοτος δηλώνει ότι οι Πέρσες είχαν στη διάθεση τους 300.000 άνδρες πεζικό συν 50.000 Έλληνες.[54] Απ' την άλλη, ο Κτησίας, βάσει των περσικών αρχείων, γράφει ότι οι Πέρσες είχαν 120.000 άνδρες συν 7.000 Έλληνες.[55] Οι περισσότεροι σύγχρονοι ιστορικοί διαφωνούν με τον αριθμό του Ηρόδοτο, με τους περισσότερους να θεωρούν ότι οι Πέρσες είχαν περίπου 80.000 άνδρες
Στρατηγικές και τακτικές
Η μάχη των Πλαταιών θυμίζει τη στρατηγική των δύο πλευρών στον Μαραθώνα, όπου οι Έλληνες δεν θέλησαν να επιτεθούν για να μην καταστραφούν απ' το περσικό ιππικό, ενώ οι Πέρσες δεν μπορούσαν να επιτεθούν στις καλά οργανωμένες αμυντικές θέσεις των Ελλήνων.[60][61] Κατά τον Ηρόδοτο, οι δύο πλευρές ήθελαν νίκη, η οποία θα τους έδινε την υπεροχή στον πόλεμο.[62] Οι Έλληνες, μετά την επίθεση του Μαρδόνιου, αναθεώρησαν την τακτική τους, κάτι που έκανε τον Πέρση στρατηγό να πιστέψει ότι η νίκη ήταν δική του, γι' αυτό και καταδίωξε τους Έλληνες.[63] Οι Έλληνες είχαν αναγκάσει, σκόπιμα ή κατά λάθος, τον Μαρδόνιο να επιτεθεί σε υπερυψωμένο χώρο, όπου οι Πέρσες θα βρίσκονταν σε πολύ δύσκολη θέση.