ΕΛΙΝΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ: ΓΚΡΙΚΛΙΣ ΣΗΜΑIΝΕΙ "ΔΟΛΟΦΟΝΟΣ" ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ ΜΑΣ

●     Η ελληνική γλώσσα υφίσταται ακατάπαυστα τα τελευταία 4000 χρόνια

●     Οι νέοι, αν και υπερεκπαιδευμένοι, δεν ξέρουν την ορθογραφία και την ετυμολογία των λέξεων.

●     Το διάβασμα άρθρων και λογοτεχνίας είναι το “φάρμακο”

●     Η τεχνολογία μας έχει κάνει εσωστρεφείς

●     Τα αρχαία ελληνικά πρέπει να συνεχίσουν να διδάσκονται στο σχολείο

●     Αν συνεχίσουμε έτσι, θα καταλήξουμε σύγχρονη Βαβέλ

από την Ελίνα Αναγνωστοπούλου

Η ελληνική γλώσσα αποτελεί μια εκ των πλουσιότερων γλωσσών σε όλον τον κόσμο. Η ελληνική και η κινέζικη γλώσσα είναι οι μόνες γλώσσες στην υφήλιο που υφίστανται ακατάπαυστα τα τελευταία 4000 χρόνια σε προφορική ή γραπτή μορφή. Τα ελληνικά αποτελούν μία από τις γλώσσες που έχουν δανείσει πάρα πολλές λέξεις στις περισσότερες ευρωπαϊκές.

Επειδή οι Αρχαίοι Έλληνες είχαν προοδεύσει στον τομέα της επιστήμης και είχαν αποκτήσει ήδη ορολογία τις περισσότερες φορές στους κλάδους αυτούς χρησιμοποιούνται λέξεις με ελληνική ρίζα. Το μόνο που αλλάζει είναι η κατάληξη.

Ένας από τους πρωθυπουργούς της Ελλάδας, ο αείμνηστος Ξενοφών Ζολώτας, ο εξαιρετικός οικονομολόγος που ήταν και στέλεχος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου είχε κάνει την επιτυχημένη απόπειρα να μιλήσει αγγλικά και άλλη μία φορά γαλλικά αλλά με λέξεις που προέρχονται από την ελληνική γλώσσα. Εκφώνησε, λοιπόν, λόγο που ένας Έλληνας χωρίς γνώση αγγλικών θα μπορούσε να κατανοήσει, αφού μόνο συνδετικές λέξεις και ρήματα χρησιμοποιήθηκαν από την αγγλική γλώσσα. Το ίδιο είχε κάνει αργότερα και ο περίφημος γιατρός Παναγιώτης Σουκάκος σε ομιλία του στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Χειρουργικής Ορθοπεδικής και Τραυματολογίας, ως δεύτερος Ζολώτας.

Όμως τι γίνεται στις μέρες μας; Συνεχίζουμε να δοξάζουμε την Ελληνική γλώσσα; Όχι. Η γλώσσα λέγεται από πολλούς ότι είναι κάπως σαν ζωντανός οργανισμός. Με τον καιρό εξελίσσεται. Όμως, η παραποίηση της ελληνικής θα μπορούσε να θεωρείται φυσιολογική εξέλιξη;

Το διαδίκτυο έχει συμβάλει σε αυτό. Με τα λεγόμενα greeklish. Τα “γκρίκλις” (όπως ακριβώς προφέρονται) προέρχονται από τις λέξεις greek + english που σημαίνει ελληνικά και αγγλικά. Είναι η επικρατέστερη γραφή στο διαδίκτυο και συγκεκριμένα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μιλάς ελληνικά αλλά με αρκτικόλεξα και γραμμένα με λατινικούς χαρακτήρες. Είναι εύκολο να το συνηθίσεις, ωστόσο ελλοχεύει κινδύνους. Η ελληνική γλώσσα παύει να είναι πλούσια σε φωνήεντα, αφού το “η” με το “ι” πλέον δεν διαφοροποιούνται και το ίδιο συμβαίνει και με τα φωνήεντα “ο” και “ω”. Η μακρότητα και η βραχύτητα της γλώσσης παύει να υπάρχει και έτσι η γλώσσα χάνει τη μουσικότητά της ή την ερμηνεία της. Mε αυτόν τον τρόπο τα νέα παιδιά, που κατά τα άλλα είναι υπερεκπαιδευμένα, παύουν να έχουν καλή ορθογραφία αλλά ταυτόχρονα δεν μαθαίνουν και την ετυμολογία των λέξεων.

Το θέμα αυτό δεν αναδεικνύεται τόσο έντονα από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ούτε ακόμα και στο διαδίκτυο. Δεν θεωρείται μείζον. Αν πάραυτα, αναλογιστούμε ότι όλο και περισσότεροι νέοι δεν μπορούν να γράψουν ορθογραφημένα ελληνικά εξαιτίας αυτού, τότε αντιλαμβανόμαστε τη σημασία του προβλήματος.

Δεν αποτελεί θέμα πολιτικό αλλά καθαρά κοινωνικό. Πρέπει όλοι όσοι έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο να αρχίσουν να περιορίζουν το φαινόμενο. Δεν πρόκειται μόνο για την πενία της ελληνικής γλώσσης, καθώς οι λέξεις οι ελληνικές αντικαθιστώνται από αρκτικόλεξα αυτών ή και ξένων λέξεων αλλά και για την έλλειψη παιδείας που επέρχεται.

Το να ομιλούμε σωστά ελληνικά είναι υποχρέωση όλων όσων θεωρούνται πεπαιδευμένοι. Η παρακαταθήκη που θα δώσουμε στις επόμενες γενιές πρέπει να είναι ολοκληρωμένη, όπως ακριβώς έγινε και με εμάς. Ο μέσος όρος λέξεων που χρησιμοποιούμε καθημερινά έχει μειωθεί ακριβώς γιατί απλοποιούμε τη γλώσσα. Μερικές λέξεις, αν και περιεκτικές, εκλείπουν ενώ άλλες πλέον τις βρίσκουμε μόνο στα μεγάλα λεξικά. Ναι, είναι η εξέλιξη της γλώσσης αλλά σημαίνει αυτόματα και γλωσσική πενία. Δημιουργείται θέμα, λοιπόν, περί οπισθοδρομικής εξέλιξης, κάτι που είναι αθέμιτο.

Ένα άλλο θέμα που ανακύπτει και δεν ευθύνεται μόνο το διαδίκτυο ή τα γκρίκλις είναι η αδυναμία σύνταξης μίας πρότασης με ορθό τρόπο. Εδώ, όμως, είναι και πρόβλημα που αφορά στο Υπουργείο Παιδείας. Πριν λίγα χρόνια, είχε τεθεί το ζήτημα περί κατάργησης της Αρχαίας Ελληνικής από το πρόγραμμα εκμάθησης στα σχολεία. Ευτυχώς, κάτι τέτοιο δεν πραγματώθηκε. Αυτό θα είχε ως αντίκτυπο την επιβάρυνση αυτής της κατάστασης, αφού η Αρχαία Ελληνική είναι η βάση για την εκμάθηση σωστού συντακτικού. Οι βάσεις μπαίνουν μεν από την πρωτοβάθμια με γνώμονα την νεοελληνική γραμματική και συντακτικό, όμως η νεοελληνική είναι πλήρως βασισμένη στην αρχαιοελληνική, που διδάσκεται δε στην δευτεροβάθμια.

Μία από τις λύσεις για να ενισχύσουμε τη σωστή παραγωγή γραπτού ή προφορικού λόγου είναι να ωθήσουμε τα παιδιά και τους νέους αφενός στο να διαβάζουν λογοτεχνία που μπορεί ταυτόχρονα να τέρψει την ψυχή τους κι αφετέρου με την αρωγή καθηγητών να ιδρύσουν ομίλους με σκοπό την εκπαίδευση στο ρητορικό λόγο. Αυτός θα βοηθούσε όχι μόνο στην σωστή χρήση της γλώσσης αλλά και στην επικοινωνία όλων, επειδή ο ρητορικός μπορεί να είναι βοηθός στην ανάπτυξη του λόγου και στην άρτια έκφραση των σκέψεών τους. Το να μπορείς να επικοινωνείς στην εποχή μας είναι προνόμιο, γιατί η τεχνολογία έχει εισβάλει στη ζωή μας και μας έχει κάνει πιο εσωστρεφείς.

Εξάλλου, ας μην ξεχνάμε ότι ο ρητορικός προέρχεται από την Αρχαία Ελλάδα. Στις μέρες μας, σε πολλά σχολεία διδάσκεται εκτός σχολικών ωρών, ενώ σε μερικά συνδυάζεται με το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας. Σχολεία στην Ελλάδα οργανώνουν αγώνες σε πανελλήνιο επίπεδο με 4 διακριτά αγωνίσματα: αυτό του αυθορμήτου λόγου, του προτρεπτικού, του διττού λόγου (ντιμπέιτ) και της νοηματικής ανάγνωσης. Με το ρητορικό δεν υπάρχει μόνο ανάπτυξη της σκέψης και του λόγου αλλά και του πνεύματος ομαδικότητας, οι μαθητές μαθαίνουν να συνεργάζονται για να κερδίσουν σε επιχειρήματα την αντίπαλη ομάδα στο αγώνισμα του διττού λόγου.

Τάσσομαι υπέρ όσων υποστηρίζουν ότι τα Αρχαία Ελληνικά θα πρέπει να συνεχίσουν να διδάσκονται στο σχολείο και προτείνω επίσης την εκμάθηση αρχαίων και σε επίπεδο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης όταν αυτή γίνεται στα τμήματα που ασχολούνται με επαγγέλματα λόγου και επικοινωνίας. Όταν, δηλαδή, θα απευθύνονται προς μαθητές που κατά την διάρκεια των σπουδών τους στο γυμνάσιο και το λύκειο έχουν διδαχθεί το μάθημα ώστε να υπάρχουν τα θεμέλια.

Περιπλέον, στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση θα πρέπει με κάποιον τρόπο να ενταχθούν στο πρόγραμμά της τρόποι για να ωθούνται τα παιδιά να ακολουθούν την επικαιρότητα. Τοιουτοτρόπως, θα μπορούν να διαμορφώνουν άποψη για φλέγοντα ζητήματα, θα αναπτύσσουν πιο εύκολα τους συλλογισμούς τους, εφόσον είναι αποδεδειγμένο ότι διαβάζοντας κείμενα με ουσία οι ορίζοντες διευρύνονται, ενώ καθείς θα ήταν εφικτό να εντρυφεί ανάλογα με τη σχολή που θα ακολουθήσει στην κατάλληλη αρθρογραφία. Έτσι, οι νέοι θα μάθαιναν να μελετούν επιστημονικά άρθρα στον τομέα που τους ενδιαφέρει, ενόσω με τον εμπλουτισμό γνώσεων θα ήταν εφικτός ο εμπλουτισμός λεξιλογίου αλλά και ορολογίας σχετικής με το αντικείμενό τους. Φυσικά, θα πρέπει να ελέγχονται οι πηγές πληροφόρησης, καθότι είναι πολύ πιθανό να υπάρξει χαλκευμένη πληροφόρηση ή χειρότερα, η γλώσσα και το περιεχόμενο να μην έχει παιδευτική αξία.

Το να εκπαιδεύσουμε τα νέα παιδιά είναι εύκολο. Το υπάρχον σύστημα είναι αρκετά αυστηρό και δεν αφήνει δομές στην ουσιαστική παίδευση και τη δια βίου μάθηση, που περικλείει τη σωστή χρήση της γλώσσης και τον ολοκληρωμένο τρόπο σκέψης. Το σύστημα αυτό ωθεί τα παιδιά στην αποστροφή του και έτσι δεν αγαπούν και τη γλώσσα μας. Δεν την χρησιμοποιούν στο έπακρο. Δεν σκέφτονται και δεν μαθαίνουν να αποφασίζουν. Κι έπειτα αποξενώνονται. Κι όπως προαναφέρθηκε, η τεχνολογία είναι ο καταλύτης του ζητήματος. Εξυπηρετεί την εποχή και το επισπεύδει. Κάπως έτσι, λοιπόν, η γλώσσα παύει να προοδεύει, η εξελικτική της πορεία φθίνει και αντί να εμπλουτίζεται, απλοποιείται και πολλές λέξεις καταργούνται.

Η ελληνική γλώσσα μπορεί να μην είναι η πλουσιότερη, όπως έχει επικρατήσει στην κοινή γνώμη, μα είναι όμορφη, μελωδική ακόμα και στη γραπτή της μορφή, επειδή δίνεται έμφαση στη βραχύτητα και τη μακρότητα, έχει βάθος και είναι περιεκτική σε νοήματα. Δεν πρέπει να την αφήσουμε να “μαραθεί”. Η γλώσσα κάθε έθνους πρέπει να βελτιώνεται. Βέβαια, κανείς δεν είπε να γίνει πιο περίπλοκη. Αλλά, είναι σημαντικό να μην χαθούν από τη μία πλευρά λέξεις δυσεύρετες και από την άλλη να αλλοιωθεί έντονα από παράγοντες, σαν το διαδικτυακό λόγο. Είναι ένα από τα σημαντικότερα κληροδοτήματα παράδοσης προς τις επόμενες γενιές. Ας μην ξεχνούμε ότι για να αφανίσουμε ένα έθνος, πρέπει πρώτα να αφανίσουμε τη γλώσσα του.

Προκειμένου να είμαστε ενωμένοι όλοι μαζί ως χώρα και έθνος θα πρέπει να ομιλούμε την ΟΛΟΔΙΚΗ μας ελληνική. Ο Πύργος της Βαβέλ, εξάλλου, σύμφωνα με την Παλαιά Διαθήκη, δεν ολοκληρώθηκε ποτέ λόγω διαφορετικών γλωσσών των εθνών. Επομένως, κοινός σκοπός συνεπάγεται και κοινή γλώσσα και όπως είναι λογικό, κάθε λαός έχει και διαφορετικά συμφέροντα. Αν συνεχίσουμε έτσι, λοιπόν, θα καταλήξουμε σύγχρονη Βαβέλ.