Εθνική στρατηγική της Ρωσίας

Στη δεκαετία που διανύουμε, παρατηρούμε διαρκείς αλλαγές στο διεθνές σύστημα. Αυτό βέβαια δεν είναι κάτι νέο. Για όσους ασχολούνται με την διεθνή πολιτική, εύκολα αντιλαμβάνονται πως η νέα εποχή συστημικά ξεκίνησε με την διάλυση της ΕΣΣΔ, και θα ήθελα να εξηγηθώ πιο αναλυτικά. Από το 1945 ως και το 1990 ο πλανήτης ήταν χωρισμένος σε δύο στρατόπεδα, τον δυτικό κόσμο με τις ΗΠΑ και την τότε ΕΟΚ και συνακόλουθα όλους τους δορυφόρους τους, και από την άλλη την ΕΣΣΔ με τους αντίστοιχους συμμάχους της. Επομένως υπήρχε ένα διαρκές παίγνιο ανταγωνισμού σε αυτές τις σφαίρες επιρροής, και οι δύο μεγάλοι πόλοι βρίσκονταν σε ένα ψυχροπολεμικό κλίμα μεταξύ τους, με τα αντίστοιχα εργαλεία άσκησής του, δηλαδή την οργανωμένη προπαγάνδα εκατέρωθεν, την πυρηνική αποτροπή, την κούρσα εξοπλισμών και ενδεχόμενες στρατιωτικές επιχειρήσεις σε ουδέτερα εδάφη.

  

       

Θα πεί λοιπόν κανείς πως με αυτή την περιγραφή υπεραπλουστεύεται η ιστορία και πως αμβλύνονται θεμελιώδη γεγονότα του 20^ου αιώνα, μα όχι βέβαια, απλώς το ιστορικό παρελθόν παραμένει και αναδύθηκε μια νέα πραγματικότητα από το 1990 και έπειτα. Πρόκειται για ένα κόσμο στον οποίο ο ένας πόλος επιρροής κατέρρευσε, ως μια τράπουλα, η μία χώρα μετα την άλλη προκαλώντας κοσμογονικές αλλαγές στον οικονομικό και κοινωνικό τομέα τόσο στην περιφέρεια της πρώην ΕΣΣΔ όσο και στην δύση. Στη συνέχεια κάθε πρώην σοβιετική δημοκρατία ανακήρυξε την ανεξαρτησία της, και στον κόσμο επικράτησε η ισχύς ενός κράτους μόνο, ή τουλάχιστον σε μεγάλο ποσοστό, δηλαδή των ΗΠΑ. Από αυτό το χρονικό σημείο και έπειτα, παρουσιάζονται ως παγκόσμιος ηγεμόνας, ως τοποτηρητής ο οποίος με τα μέσα που διέθετε, σε στρατιωτικό, διπλωματικό, οικονομικό πεδίο αναλαμβάνει την όποια κατα περίπτωση ‘’εποπτεία’’ διεθνών διενέξεων, διαμεσολαβήσεων και επιπλέον αναλαμβάνει την αναδόμηση, ως εναλλακτικός σύμμαχος ορισμένων πρώην σοβιετικών κρατών. Η παγκόσμια εδραίωση της Αμερικής έχει ήδη ξεκινήσει, και η εξαγωγή των πολιτικών της αρχών λόγου χάρη της δημοκρατίας, των αρχών του ελεύθερου εμπορίου κ.ο.κ αποτελούν σημαία η οποία συνοδεύει κάθε δραστηριότητά της σε όλα τα μέρη του κόσμου.

          Συνεπώς τα χρόνια περνούν και οι ΗΠΑ ως διεθνής μονοκράτωρ, ηγεμονεύουν σε μια πλειάδα διεθνών εξελίξεων, όχι γιατί είναι ‘’κακή’’ δύναμη όπως ορισμένοι λαθεμένα ερμηνεύουν, απλώς επειδή τους το επιτρέπει η ισχύς τους, όπως θα μας τόνιζε ο Θουκυδίδης, ο ‘’πατέρας’’ των διεθνών σχέσεων ως επιστήμη και φυσικός ιδρυτής της θεωρίας του πολιτικού ρεαλισμού, ο οποίος μας τονίζει πως τα κράτη-έθνη ως αυτοτελείς οντότητες σε ένα άναρχο, μη εποπτευόμενο διεθνές σύστημα, έχουν ως κύριο μέλημα την επιβίωσή τους σε αυτό, και αν συγκεντρώσουν ισχύ θα προσπαθήσουν να την εξάγουν. Αυτό ακριβώς το γεγονός συνέβη και στην περίπτωση των ΗΠΑ.

Καθότι όμως η εξουσία διαφθείρει η αποκλειστικότητα και απόλυτη ελευθερία έκανε αυτό το κράτος να ξεφύγει από τις αρχές και τα ιδανικά που κάποτε διατηρούσε, αδιαφόρησε για τους διεθνείς οργανισμούς πράττωντας μονομερώς, ενεπλάκη σε πολέμους οι οποίοι αποδείχθηκαν μάταιοι και ανούσιοι, δημιούργησε αλλαγές καθεστώτων οι οποίες προκάλεσαν χάος και αναρχία σε ολόκληρες περιοχές. Υπήρξε λοιπόν ένα κενό ισχύος σε συγκεκριμένα σημεία του πλανήτη, καθώς η απόλυτη εξουσία έφερε εγωισμό, και ο μονοπολισμός είπαν πολλοί δεν είναι λύση.

Σε αυτό το σημείο, κάπου στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, υπήρχε μια διαφαινόμενη, αργή αλλά σταθερή άνοδος κρατών όπως η Ρωσία ή η Κίνα, η πρόοδος των οποίων τότε δεν ήταν αρκετή να αμφισβητήσει την μονοκρατορία των ΗΠΑ. Καθότι όμως η άνοδος έφερε επιρροή στην νέα αυτή εποχή ο κόσμος de facto ξεκίνησε να μοιράζεται με μια διαδικασία κλιμακωτή, την οποία δυστυχώς ορισμένοι παράγοντες άργησαν να αντιληφθούν. Σωρεία διεθνών εξελίξεων όπως η τρομοκρατία και η οικονομική κρίση ανέδειξαν αδυναμίες στην ραχοκοκκαλιά του χρηματοπιστωτικού συστήματος και η κρίση έφερε γεωπολιτικές ανακατατάξεις και ανάδειξη νέων δυνάμεων όπως στην περίπτωση αυτή της Ρωσίας.

Η χώρα αυτή μετά από μια περίοδο διαρκούς αστάθειας και οικονομικών μεταβολών πέρασε στην οικονομία της αγοράς, με το όποιο κοινωνικό κόστος της μετάβασης αυτής. Η παρουσία του Πούτιν στις αρχές του 2000 στην προεδρία της χώρας, ανέδειξε ένα νέο προφίλ, ενός ηγέτη ο οποίος σταδιακά, ξεκίνησε μία αναμόρφωση στο οικονομικό πεδίο. Αφού εδραιώθηκε στην πολιτική σκηνή της Ρωσίας, ισχυροποίησε μέσω της κρατικοποίησης της Gazprom την παραγωγή πετρελαιοειδών, δίνοντας θετικά πρόσημα στην εξαγωγική δύναμη της πατρίδας του. Κινήσεις που επεκτάθηκαν σε άλλους κλάδους της παραγωγικής αλυσίδας, πέρα από τα θετικά που έφεραν σε κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο, και τα οφέλη στους πολίτες, δημιούργησαν το κατάλληλο έδαφος ώστε να ενισχυθεί η αμυντική βιομηχανία της Ρωσίας. Ο Πούτιν παρόλες τις κριτικές που έχει δεχθεί στην διακυβέρνηση, είναι αναμφίβολα ένας άνθρωπος διορατικός, αληθινά πατριώτης με αρχές οι οποίες είχαν ξεχαστεί στο νεοφιλελεύθερο κόσμο. Παραμένοντας λοιπόν στη θέση του επέμενε και επιμένει στην ισχυροποίηση της πατρίδας του. Και ορθώς πράττει καθώς αναδεικνύει ένα προφίλ μιας Ρωσίας η οποία έχει φωνή στον κόσμο, είναι παίκτης σε οικονομικό πεδίο αλλά ακόμα πιο σημαντικό έχει στρατιωτική ισχύ την οποία δε διστάζει να εξάγει όταν κρίνει απαραίτητο για την προώθηση εθνικών συμφερόνων ή για λόγους σταθεροποίησης της περιφέρειας.

Σε αυτό το σημείο ξεκινούν τα προβλήματα εδραίωσης της θέσης αυτής. Οι αμερικανοί με τους ευρωπαίους συμμάχους τους δεν μπόρεσαν να αντιληφθούν σε πρώτο επίπεδο τον τρόπο ανόδου της Ρωσίας και σε δεύτερο χρόνο, επειδή ακριβώς διακατέχονται ακόμα από το ψυχροπολεμικό σύνδρομο, αντέδρασαν άγαρμπα και σχεδόν επιθετικά εναντίον του Πούτιν. Βλέπετε πως η εδραίωση εξουσίας και συμμαχιών των ΗΠΑ δημιούργησε μια παγκόσμια συντεχνία στην οποία δε χωρά άλλος εκτός από τους δημιουργούς της. Απεδείχθει επίσης η δυσλειτουργία του φιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου. Το διεθνές σύστημα όμως δε δουλεύει έτσι, έχει κανόνες και αλλάζει διαρκώς. Στην πορεία σωρεία κατηγοριών και κριτικής περικύκλωσαν τον Ρώσο πρόεδρο. Πράγμα που δεν τον πτόησε, και ορθώς.

Αποκορύφωμα των κινήσεων εναντίον της Ρωσίας, πέρα από τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς και την επακόλουθη εγκατάσταση αντιπυραυλικής ασπίδας, με βαλλιστικούς πυραύλους που στοχεύουν τη Μόσχα,  ήταν η ανάμειξη στην καθεστωτική αλλαγή της Ουκρανίας. Αυτό έφθανε από μόνο του ώστε να αντιδράσει ο Ρώσος πρόεδρος, οδηγώντας στην απόφαση για την ενσωμάτωση της Κριμαίας στη ρωσική ομοσπονδία. Ήταν μία πετυχημένη κίνηση επειδή αρχικά η στρατιωτική επιχείρηση δεν έφερε θύματα σε άμαχο πληθυσμό, και επίσης προστάτευσε την βάση του στόλου της Μαύρης Θάλασσας. Αν δε γινόταν αυτό και η βάση έπεφτε σε χέρια ξένων δυνάμεων με αφορμή την ένταξη στο ΝΑΤΟ, θα κοβόταν η δυνατότητα της ναυτικής παρουσίας της Ρωσίας τόσο στον Εύξεινο Πόντο όσο και στη Μεσόγειο. Κατ’ επέκταση η κίνηση αυτή τονίζω ότι είχε αμυντικό χαρακτήρα και όχι επιθετικό. Η δυτική λοιπόν προπαγάνδα ετοίμασε αντεπίθεση με στόχο αυτό το γεγονός παρουσιάζοντας μια ψεύτικη εικόνα μια δήθεν επιθετικής Ρωσίας αναβιώνοντας την ψυχροπολεμική υστερία διεθνώς, με τις αντίστοιχες οικονομικές κυρώσεις. Κίνηση αντιπαραγωγική για την διεθνή συνεργασία, καθώς η σύγκρουση τόσο ισχυρών κρατών ενέχει το κίνδυνο σύρραξης και παγκόσμιο πόλεμο, ο οποίος μέχρι στιγμής απεφεύχθη λόγω αυτοσυγκράτησης κυρίως του Ρώσου προέδρου.

Τα πράγματα όμως άλλαξαν δραστικά με το ζήτημα της Συρίας. Εκεί η διαρκής χρηματοδότηση αντίπαλων ομάδων, από δυτικά λόμπυ, με στόχο την πτώση του Άσσαντ, έστρωσαν το κατάλληλο έδαφος για την απόκτηση τεχνογνωσίας και επιρροής των τζιχαντιστών, αυτής της δολοφονικής τρομοκρατικής ακραίας οργάνωσης η οποία πέρα από τα εγκλήματα που διαπράττει στη Μέση Ανατολή, εξήγαγε την τρομοκρατία στη καρδιά της Ευρώπης στο Παρίσι, με κίνδυνο εξάπλωσης ακόμα και στις περιοχές του Καυκάσου. Εκεί λοιπόν εμπλέκεται για πρώτη φορά μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ η Ρωσία με την οργανωμένη επιχείρηση βομβαρδισμού θέσεων του ISIS. Με τρόπο απόλυτα ακριβή και επιτυχημένο έπληξε σε σύντομο χρονικό διάστημα όσους στόχους εξόρυξης και μεταφοράς πετρελαίου δεν έπληξαν οι Αμερικανοί σε ένα χρόνο, καθότι εκμεταλλεύτηκαν τους τζιχαντιστές με απώτερο στόχο την διείσδυση του τζιχάντ σε επαρχίες της Ρωσίας και της Κίνας. Κάτι τέτοιο όμως δε συνέβη καθώς ο Ρώσος πρόεδρος αντελήφθη πως πέρα από τον εθνικό κίνδυνο διείσδυσης του τζιχάντ στη Ρωσία υπήρχε και η παγκόσμια απειλή του. Αναλαμβάνει λοιπόν τη σύσταση συνεργασίας με τη Γαλλία και βρίσκεται στο κέντρο της καταπολέμησης της διεθνούς τρομοκρατίας, με αποτέλεσμα για πρώτη φορά.

Έπραξε ταχύτατα και σιωπηλά με μεταφορά ολόκληρης βάσης με μεταγωγικά αεροσκάφη στο έδαφος της Συρίας και σε συνδυασμό με τη μεταφορά αντιαεροπορικών συστηματων S400, και με τη συνδρομή του καταδρομικού σκάφους Moskva δημιουργεί μία ζώνη ασφαλείας που ξεπερνά τα συριακά σύνορα. Η πρόσφατη δειλή πράξη κατάρριψης του Sukhoi από την Τουρκία δείχνει μια αντιρωσική υστερία και του ΝΑΤΟ συνολικά αλλά και μεμονωμένω κρατών. Η στρατηγική όμως της Ρωσίας είναι απτόητη, και υπάρχει λόγος. Είναι επειδή βασίζεται στην ρεαλιστική πολιτική που αναφέρθηκε πιο πριν, εφαρμόστηκε η τακτική του υπολογισμού κόστους-οφέλους, και όποια κίνηση δε τελείται για να υποτάξει λαούς πέρα από τη θέλησή τους, προωθούνται μεν ρωσικά συμφέροντα στην Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή αλλά οφελείται και η ειρήνη και σταθερότητα με τον αγώνα κατα του Ισλαμικού Κράτους. Οι Ρώσοι λοιπόν εφαρμόζουν όσα διαβάζουμε στα κείμενα του Θουκιδίδη και γνωρίζουν πως να τα κάνουν πράξη και οι συνθήκες δείχνουν πως θα καταστεί ως ισχυρός παίκτης στην Ανατολική Μεσόγειο τα επόμενα χρόνια καθώς και στη Μέση Ανατολή, με μία σημαντική διαφορά από τις ΗΠΑ. Θα έχει πλήρη νομιμοποίηση στις κινήσεις της τόσο σε νομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, διότι το λάβαρο της δεν είναι η ωμή δύναμη αλλά οι στοχευμένες κινήσεις σε στρατιωτικό και διπλωματικό επίπεδο με τήρηση των διεθνών κανονισμών που υπαγορεύει ο ΟΗΕ.

Κατα συνέπεια για να προωθηθεί η ειρήνη παγκοσμίως οι ΗΠΑ και η ΕΕ θα πρέπει αν αντιληφθούν πως ο πλανήτης άλλαξε και κόσμος έχει ήδη γίνει πολυπολικός με πολλές ισχυρές δυνάμεις και όχι μόνο μία. Αυστηρή προϋπόθεση είναι η συνεργασία κατά του Ισλαμικού Κράτους καθώς υπάρχει ο κίνδυνος, λόγω ανταγωνισμού μεγάλων δυνάμεων το ISIS να εκμεταλλευτεί τις συγκυρίες και τελικά να επικρατήσει. Δεν πρέπει κανείς να αφήσει τα πράγματα να φθάσουν ως εκεί.

ΚΑΝΝΑΒΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ-ΚΥΒΕΡΝΟΓΡΑΦΟΣ –ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ

ΜΕΛΟΣ (ΕΝΩΣΗΣ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ)

Υπευθυνος για το διαδικτυο της κινησης ολυμπιαδας για το νερο 

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΡΑΓΓΕΛΟΣ ΔΙΕΘΝΟΛΟΓΟΣ 

ΜΕΛΟΣ (ΕΝΩΣΗΣ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ)