Οι Αγνοούμενοι

Ως αποτέλεσμα της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, προέκυψε και το τραγικό και ανθρωπιστικό θέμα των αγνοουμένων. Περίπου 1.474 άνθρωποι, στρατιωτικοί και άμαχοι, συμπεριλαμβανομένων γυναικών και παιδιών, είτε συνελήφθηκαν από τις τουρκικές δυνάμεις εισβολής κατά τη διάρκεια του Ιουλίου και Αυγούστου του 1974, είτε εξαφανίστηκαν πολύ μετά τη λήξη των εχθροπραξιών σε περιοχές που βρίσκονταν υπό τον έλεγχο του τουρκικού στρατού. Ως αποτέλεσμα των επίμονων προσπαθειών της κυπριακής κυβέρνησης και των συγγενών των αγνοουμένων και ύστερα από σχετικά ψηφίσματα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών συστάθηκε το 1981, η Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων (ΔΕΑ). Οι όροι εντολής της Επιτροπής, η οποία λειτουργεί υπό την αιγίδα και τη συμμετοχή των Ηνωμένων Εθνών, είναι η διερεύνηση και διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων της Κύπρου. H ΔΕΑ είναι τριμελής επιτροπή, ένα μέρος για κάθε πλευρά και το Τρίτο Μέρος που διορίζεται από το Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Την Ελληνοκυπριακή πλευρά εκπροσωπεί απο τις 26 Μαρτίου 2012 ο κ. 'Αριστος Αριστοτέλους, ενώ την Τουρκοκυπριακή η κα Gulden Plumer Kucuk. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ διόρισε στις 14 Απριλίου 2006, τον Ελβετό διπλωμάτη κ. Christophe Girod στη θέση του Τρίτου Μέλους της Επιτροπής, ο οποίος ανέλαβε καθήκοντα στις 3 Ιουλίου 2006. Έξι χρόνια μετά, ο κ. Girod υποβάλλει παραίτηση και από τις 23 Ιουλίου 2012, τον αναπληρώνει προσωρινά ο βοηθός του, κ. Oleg Egorov. Στο τέλος Ιανουαρίου του 2013 τη θέση του Τρίτου Μέλους αναλαμβάνει επισήμως ο Ελβετός Paul-Henri Arni. Το έργο της ΔΕΑ για τις εκταφές, την ταυτοποίηση και την επιστροφή των λειψάνων άρχισε στις 24 Αυγούστου 2006. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία (Ιούνιος 2013) η ΔΕΑ έχει προχωρήσει στην εκταφή πέραν των 981 λειψάνων από τα οποία 409 έχουν ταυτοποιηθεί και επιστραφεί στις οικογένειες για ταφή. Οι ταυτοποιήσεις λειψάνων, εν τω μεταξύ, συνεχίζονται. Συνάντηση Κληρίδη – Ντενκτάς Στις 31 Ιουλίου 1997 εξεδόθη ανακοίνωση των Ηνωμένων Εθνών η οποία αναφέρεται σε συνάντηση που είχαν οι ηγέτες των δυο κοινοτήτων κ.κ. Γλ. Κληρίδης και Ρ. Ντενκτάς αναφορικά με το θέμα των αγνοουμένων. Οι δυο ηγέτες αναγνωρίζουν τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα των συγγενών των αγνοουμένων να πληροφορηθούν για την τύχη των αγαπημένων τους και συμφωνούν στην ανταλλαγή πληροφοριών αναφορικά με τους χώρους ταφής και για επιστροφή των λειψάνων, αναφέρεται στην ανακοίνωση. Ωστόσο, η τ/κ πλευρά ακολούθησε παρελκυστική πολιτική για την επίλυση του ανθρωπιστικού αυτού θέματος και πέρασαν οκτώ χρόνια για να συνεργαστεί στο θέμα των εκταφών και ταυτοποίησης λειψάνων. Συγκεκριμένα στις 30.6.2005 η Διερευνητική Επιτροπή για τους αγνοούμενους καθόρισε το πρόγραμμα εκταφών. ΕΔΑΔ : η Τουρκία παραβιάζει ανθρώπινα δικαιώματα αγνοουμένων και συγγενών τους Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ( ΕΔΑΔ ), σε απόφασή του στις 10.5.2001 στην τέταρτη διακρατική προσφυγή της Κύπρου εναντίον της Τουρκίας ( Application no.25781/1994 ) εξετάζοντας και το θέμα της παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των αγνοουμένων και των συγγενών τους, αποφάνθηκε ότι υπήρξαν συνεχείς παραβιάσεις εκ μέρους της Τουρκίας των άρθρων 2, 3 και 5 της Ευρωπαϊκής Συνθήκης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Τα εν λόγω άρθρα αφορούν το δικαίωμα ζωής, ελευθερίας και ασφάλειας και την απαγόρευση απάνθρωπης ή ταπεινωτικής συμπεριφοράς. Σύμφωνα με την απόφαση, η Τουρκία απέτυχε να διεξαγάγει αποτελεσματική έρευνα για την τύχη των Ελληνοκυπρίων αγνοουμένων που εξαφανίστηκαν κάτω από συνθήκες που έθεταν σε κίνδυνο τη ζωή τους ή βρίσκονταν υπό τουρκική κράτηση την ώρα της εξαφάνισής τους. Το Δικαστήριο έκρινε επίσης ότι η σιωπή της Τουρκίας απέναντι στις πραγματικές ανησυχίες των συγγενών των αγνοουμένων ισοδυναμεί με απάνθρωπη συμπεριφορά. Στις 7 Ιουνίου 2005, η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης υιοθέτησε ενδιάμεσο ψήφισμα, το οποίο καλεί την Τουρκία να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της. Το Γ΄Τμήμα του ΕΔΑΔ δεν αποδέχεται τον όρο «υποθετικά νεκροί» Το 1990 καταχωρήθηκαν στο ΕΔΑΔ εννιά ατομικές προσφυγές εναντίον της Τουρκίας που αφορούσαν τους αγνοούμενους : Ανδρέα Βαρνάβα, Ανδρέα Λοϊζίδη, Φίλιππο Κωνσταντίνου, Δημήτρη Θεοχαρίδη, Πανίκο Χαραλάμπους, Ελευθέριο Θωμά, Σάββα Χατζηπαντελή-ταυτοποιήθηκαν τα λείψανά του -, Σάββα Αποστολίδη και Λεοντή Δημητρίου Σαρμά. Στις 10/1/2008 το Τρίτο Τμήμα του ΕΔΑΔ σε απόφασή του για την πιο πάνω υπόθεση καταδικάζει την Τουρκία για παραβιάσεις άρθρων της Ευρωπαϊκής Συνθήκης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ενώ δεν αποδέχεται τον όρο "υποθετικά νεκροί" που επιχείρησε να εισαγάγει η Τουρκία για τους αγνοούμενους. Συγκεκριμένα, η απόφαση, μεταξύ άλλων, επισημαίνει: -συνεχόμενη παραβίαση του Άρθρου 2 (δικαίωμα ζωής) επειδή η Τουρκία απέτυχε να διεξαγάγει αποτελεσματική έρευνα για την τύχη των αγνοουμένων, -συνεχόμενη παραβίαση του Άρθρου 3 (απαγορεύει την απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση), -συνεχόμενη παραβίαση του Άρθρου 5 (δικαίωμα στην ελευθερία), -επιδίκαση δικαστικών εξόδων εναντίον της Τουρκίας ύψους 4.000 ευρώ για κάθε προσφυγή. Η ολομέλεια του ΕΔΑΔ καταδίκασε την Τουρκία Η Τουρκία άσκησε έφεση στην πιο πάνω απόφαση η οποία απορρίφθηκε. Συγκεκριμένα στις 18/9/2009 η ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΕΔΑΔ) εξέδωσε την τελική της απόφαση στην υπόθεση «Βαρνάβα και λοιποί εναντίον της Τουρκίας». Η απόφαση είναι καταδικαστική για την Τουρκία εναντίον της οποίας το Δικαστήριο επιδίκασε αποζημιώσεις ύψους 12 χιλιάδων ευρώ για ηθική βλάβη και οκτώ χιλιάδων ευρώ για δικαστικά έξοδα στον κάθε προσφεύγοντα συγγενή των αγνοουμένων. Το Δικαστήριο έκρινε ένοχη την Τουρκία για παραβίαση του Άρθρου 2 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα σε σχέση με την μη διεξαγωγή αποτελεσματικής έρευνας για διερεύνηση της τύχης των αγνοουμένων. Η τελική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) στην υπόθεση αυτή αποτελεί «δεδικασμένο» για την Τουρκία, επεσήμανε ο δικηγόρος Αχιλλέας Δημητριάδης, προσθέτοντας ότι η απόφαση αυτή είναι «ένα σημαντικό προηγούμενο για την εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης και όχι μόνο». Ο κ. Δημητριάδης επεσήμανε τη σημασία αυτής της απόφασης, σημειώνοντας ότι «η απόφαση είναι τελεσίδικη και είναι ένα δικαστικό προηγούμενο στο ότι οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την Τουρκία, σε σχέση με τους αγνοούμενους και τους συγγενείς τους, έχουν λάβει χώρα το 1974 μεν, αλλά συνεχίζονται μέχρι σήμερα και για αυτό το Δικαστήριο μπόρεσε να επιληφθεί του θέματος». H κυβέρνηση προχωρεί σε εκταφές Η κυβέρνηση στο μεταξύ προχώρησε μονομερώς σε εκταφές. Συγκεκριμένα το καλοκαίρι του 1999 διενεργήθηκαν εκταφές σε δυο κοιμητήρια της Λευκωσίας. Οι εκταφές έγιναν από τη διεθνή μη κυβερνητική οργάνωση « Γιατροί για τα ανθρώπινα δικαιώματα» ( Physicians for Human Rights) . Λόγω των συνθηκών που επικρατούσαν κατά το θάνατό τους, που παρεμπόδισαν μια κανονική ταυτοποίηση κατά την ταφή τους, αριθμός προσώπων, που σκοτώθηκαν κατά την τουρκική εισβολή, τάφηκαν ως άγνωστοι στρατιώτες στα δυο αυτά κοιμητήρια. Ως αποτέλεσμα της προσπάθειας αυτής, σύμφωνα με ανακοίνωση του Υπουργείου Εξωτερικών στις 24 Ιουλίου 2001, ο αριθμός των προσώπων των οποίων τα λείψανα έχουν αναγνωρισθεί είναι 115, εκ των οποίων 12 αφορούν περιπτώσεις αγνοουμένων που έχουν κατατεθεί στη ΔΕΑ, 18 αφορούν περιπτώσεις αγνοουμένων της ομάδας των "126" οι υποθέσεις των οποίων δεν έχουν κατατεθεί στη ΔΕΑ, 79 αφορούν περιπτώσεις επώνυμων πεσόντων στρατιωτικών, και 6 αφορούν επώνυμους πεσόντες πολίτες. Η κυβέρνηση δημοσιεύει καταλόγους Ε/Κ και Τ/Κ αγνοουμένων Το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε να δημοσιεύσει τον κατάλογο των προσώπων, των οποίων τα ονόματα περιλαμβάνονται στο αρχείο της κυβερνητικής Υπηρεσίας για τους Αγνοούμενους ως πρόσωπα των οποίων η τύχη εξακολουθεί να είναι άγνωστη. Ο κατάλογος δημοσιεύθηκε στην επίσημη εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 10 Ιουλίου, 2000. Το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε επίσης στις 4 Μαΐου 2000 να διορίσει επιτροπή, της οποίας καθήκον είναι να ετοιμάσει καταλόγους φονευθέντων Ελληνοκυπρίων και Ελλαδιτών κατά το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή. Στις 20 Δεκεμβρίου 2002 η εν λόγω επιτροπή δημοσίευσε τους καταλόγους αυτούς. Η κυβέρνηση προχωρώντας ακόμη ένα βήμα δημοσίευσε 12 Μαΐου 2003 στην επίσημη εφημερίδα της Δημοκρατίας τον κατάλογο με τα ονόματα των Τ/Κ αγνοουμένων. Στις 5 Ιουνίου 2003 πληροφορούσε τους συγγενείς των Τ/Κ αγνοουμένων ότι μπορούσαν να έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες που διαθέτουν οι Υπηρεσίες της Κυπριακής Δημοκρατίας σχετικά με τις έρευνες που έχουν γίνει μέχρι στιγμής και για τυχόν αποτελέσματα για διευκρίνιση της τύχης των αγνοουμένων συγγενών τους. Στην ανακοίνωση εσημειώνετο επίσης ότι για 201 περιπτώσεις από τις 500 που περιέχονται στον κατάλογο των Τουρκοκυπρίων αγνοουμένων έχουν δοθεί, στα πλαίσια της εφαρμογής της Συμφωνίας της 31ης Ιουλίου 1997 για τους αγνοουμένους, στον Τουρκοκύπριο εκπρόσωπο στοιχεία και πληροφορίες για τον θάνατο και τον τόπο ταφής των προσώπων αυτών. Διερευνητική εκταφή λειψάνων Τ/Κ στην Αλαμινό Στις 6 Δεκεμβρίου 2002 η μη κυβερνητική οργάνωση "Γιατροί για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα" (Physicians for Human Rights) ολοκλήρωσε στο χωριό Αλαμινός, της επαρχίας Λάρνακας, διερευνητική εκταφή με αποτέλεσμα την εξεύρεση ανθρωπίνων λειψάνων τα οποία, σύμφωνα με τις υπάρχουσες μαρτυρίες, ανήκουν σε Τουρκοκύπριους που έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια ανταλλαγής πυρών με μονάδα της Εθνικής Φρουράς την 20η Ιουλίου 1974. Εφόσον διασφαλιστεί η δυνατότητα επιστημονικής αναγνώρισης των λειψάνων διά της μεθόδου του DNA, η οποία προϋποθέτει συνεργασία των συγγενών, η επιστημονική ομάδα θα προχωρήσει στη δεύτερη φάση του έργου, δηλαδή της εκταφής των λειψάνων. Για τη διενεργηθείσα διερευνητική ανασκαφή είχαν ενημερωθεί τα Ηνωμένα Έθνη στην Κύπρο, και μέσω αυτών, ο Πρώτος Βοηθός του Τρίτου Μέλους της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων (Δ.Ε.Α.), ο οποίος επισκέφθηκε ήδη το χώρο όπου διεξαγόταν η διερευνητική ανασκαφή. Οι αρμόδιες αρχές εξέφρασαν την προθυμία να διευκολύνουν επισκέψεις στο χώρο ταφής των ενδιαφερομένων συγγενών, καθώς και του Τουρκοκυπρίου μέλους της Δ.Ε.Α. Επαναδραστηριοποιείται η Διερευνητική Επιτροπή για τους αγνοουμένους Ύστερα από πέντε σχεδόν χρόνια διακοπής, η Διερευνητική Επιτροπή για τους Αγνοούμενους (ΔΕΑ) συνήλθε στο Λήδρα Πάλας στις 30 Αυγούστου 2004. Σύμφωνα με ανακοίνωση της Επιτροπής (30.08.2004), «ο Εκπρόσωπος της Ελληνοκυπριακής πλευράς στη ΔΕΑ κ. Ηλίας Γεωργιάδης και ο Εκπρόσωπος της Τουρκοκυπριακής πλευράς Ρουστέμ Τατάρ επαναβεβαίωσαν πως η απόλυτη δέσμευση τους και ο τελικός στόχος τους είναι να επιλύσουν τελικά το ανθρωπιστικό πρόβλημα που επηρεάζει εξίσου, οικογένειες και στις δύο κοινότητες». Ο Επιστημονικός Οργανισμός INFORCE αναλαμβάνει τις εκταφές Στις 9 Νοεμβρίου 2004 η ΔΕΑ ολοκλήρωσε μετά από 14 συναντήσεις στο Λήδρα Πάλας στη Λευκωσία, την 84η σύνοδό της, η οποία άρχισε στις 30 Αυγούστου 2004. Μετά τη συνάντηση της 25ης Οκτωβρίου σε ανακοίνωσή της η επιτροπή αναφέρει ότι «έχει προχωρήσει σε κατ΄ αρχήν συμφωνία με τον μη κυβερνητικό επιστημονικό οργανισμό INFORCE, που έχει ως βάση το Ηνωμένο Βασίλειο, για να αναλάβει τις εκταφές στην Κύπρο». Μετά την 85η συνάντησή της η ΔΕΑ, σε ανακοίνωσή της (22.12.2004), αναφέρει ότι « εμπειρογνώμονας του Ιδρύματος INFORCE, με τον οποίον επιτεύχθηκε κατ’ αρχήν συμφωνία για διενέργεια εκταφών και στις δύο πλευρές, αναφορικά με Τουρκοκύπριους και Ελληνοκύπριους αγνοούμενους και ο οποίος ήρθε στην Κύπρο τον Οκτώβριο για μια πρώτη γεωφυσική έρευνα σε συγκεκριμένους χώρους ταφής, αναμένεται να έρθει ξανά, με επιπλέον εμπειρογνώμονες και εξοπλισμό, τον Ιανουάριο του 2005, για μια διερεύνηση σε σχέση με ένα εκ των τριών χώρων που παρουσιάστηκαν από την τουρκική πλευρά το 1998. Επίσης στην ανακοίνωση «εκφράζεται η ελπίδα ότι το συντομότερο δυνατόν, θα εξαχθούν ικανοποιητικά αποτελέσματα σχετικά με την τύχη των αγνοουμένων». Έκκληση για πληροφορίες Έκκληση προς τους Ε/Κ και Τ/Κ να δώσουν στην Επιτροπή τυχόν πληροφορίες που έχουν αναφορικά με την τύχη ή τα λείψανα Ε/Κ ή Τ/Κ αγνοουμένων που είναι στον κατάλογο των αγνοουμένων απηύθυνε στις 17.11.2004 η ΔΕΑ , τονίζοντας ότι «όλες οι πληροφορίες που θα δοθούν θα παραμείνουν αυστηρώς εμπιστευτικές». Τα τηλέφωνα στα οποία μπορούν να αποτείνονται όσοι έχουν πληροφορίες είναι: Γραφείο Ε/Κ Εκπροσώπου – Τηλ. 22-305794/5 Γραφείο Τ/Κ Εκπροσώπου – Τηλ. 22-38642 Κύπρος, Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Βέλγιο, Ολλανδία, Αυστραλία, Ιρλανδία, Ελλάδα, Ισπανία και Τουρκία εισφέρουν για τις εκταφές Η Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας διέθεσε στις 3 Ιουλίου 2006 το ποσό των 200.000 ΛΚ (περίπου 350,000 ευρώ) στο UNDP. Σκοπός αυτής της συνεισφοράς είναι να διευκολυνθεί η εφαρμογή του Γενικού Προγράμματος της Διερευνητικής Επιτροπής για τους αγνοούμενους για εκταφές και ταυτοποίηση λειψάνων. Από τον Σεπτέμβριο του 2005, η Κυβέρνηση έχει συνεισφέρει το συνολικό ποσό των 400.000 ΛΚ (περίπου 700,000 ευρώ). Στις 29 Δεκεμβρίου 2008, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Δημήτρης Χριστόφιας εξήγγειλε, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στο Ανθρωπολογικό Εργαστήρι της ΔΕΑ, ανανεωμένη συνεισφορά της Κυπριακής Κυβέρνησης ύψους 150,000 ευρώ. Ο Πρόεδρος Χριστόφιας επιβεβαίωσε για τη δέσμευση της Κυβέρνησής του να συνεχίσει να συμβάλλει στο έργο της ΔΕΑ και κατά το 2009. Εισφορά στο έργο της ΔΕΑ έκανε και η Τουρκοκυπριακή κοινότητα. Συγκεκριμένα ο Τ/Κ ηγέτης Μεχμέτ Αλί Ταλάτ προσέφερε, κατά την επίσκεψή του στο Ανθρωπολογικό Εργαστήρι της Επιτροπής στις 23 Φεβρουαρίου 2009, το ποσό των 50,000 δολαρίων Αμερικής. Στις 10 Δεκεμβρίου 2009 η Κυπριακή Δημοκρατία προβαίνει σε νέα εισφορά ύψους 150,000 ευρώ. Ένα χρόνο αργότερα (Δεκ. 2010) η Κυπριακή Κυβέρνηση κάνει εκ νέου εισφορά στη ΔΕΑ ύψους 150,000 ευρώ. Το Δεκέμβριο του 2011 η Κυπριακή Κυβέρνηση εισφέρει το ποσό των 240,000 ευρώ. Εισφορά ύψους $50.000 για τις εκταφές εξήγγειλε ο Υφυπουργός Εξωτερικών για Θέματα Ευρώπης του Ηνωμένου Βασιλείου Δρ Ντένις Μακσιέην κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Κύπρο το διήμερο 21 και 22 Οκτωβρίου 2004. « Το τραγικό θέμα των αγνοουμένων στην Κύπρο επηρεάζει και τις δυο πλευρές και παραμένει άλυτο για πάρα πολύ χρόνο. Τώρα υπάρχει πραγματική δυνατότητα για σπάσιμο του αδιεξόδου. Ελπίζω ότι θα ακολουθήσουν κι άλλοι την πρωτοβουλία της βρετανικής κυβέρνησης στην υποστήριξη του έργου αυτού», ανέφερε στη δήλωσή του ο Δρ Μακσιέην. Επίσης στις 16 Ιανουαρίου 2006 ο Υφυπουργός Εξωτερικών κ. Douglas Alexander εξήγγειλε εισφορά ύψους 45.000 στερλινών για τη διαδικασία των εκταφών και της ταυτοποίησης. Στις 30 Μαΐου 2007, εξάλλου, η Βρετανική Υπάτη Αρμοστεία κατέθεσε στη ΔΕΑ επιπλέον προσφορά ύψους 10,000 Λ.Κ., ανεβάζοντας τις συνολικές εισφορές στις 90,000 Λ.Κ. περίπου. Ανακοίνωση της Αρμοστείας αναφέρει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει υποστηρίξει την επέκταση των δραστηριοτήτων της ΔΕΑ με τη δωρεάν διάθεση του χώρου όπου η Επιτροπή έχει οικοδομήσει το επιστημονικό ανθρωπολογικό εργαστήρι. Η κυβέρνηση της Ομόσπονδης Δημοκρατίας της Γερμανίας έχει προσφέρει το ποσό των 100.000 ευρώ στη Διερευνητική Επιτροπή για τους Αγνοούμενους (ΔΕΑ) για το έργο των εκταφών και ταυτοποιήσεων. Σύμφωνα με ανακοίνωση της γερμανικής Πρεσβείας, ( 1.3.2006 ) με τη στήριξη της ΔΕΑ η Γερμανία επιθυμεί να τονίσει τη σημασία που αποδίδει στο να ενώσουν οι δύο κοινότητες τις προσπάθειες οικοδόμησης της ειρήνης για χάρη όλων των Κυπρίων. Στις 3 Δεκεμβρίου 2008, η Γερμανική Κυβέρνηση ανανέωσε τη συνεισφορά της στη ΔΕΑ με δεύτερη γενναιόδωρη εισφορά ποσού 100.000 ευρώ. Στις 16 Φεβρουαρίου 2007, ανακοινώθηκε η απόφαση της Κυβέρνησης του Βελγίου να συνεισφέρει ποσό ύψους 250,000 ευρώ στη ΔΕΑ, παρέχοντάς της τη δυνατότητα να παρατείνει το έργο της για τις εκταφές, την ταυτοποίηση και την επιστροφή των λειψάνων αγνοουμένων που άρχισε τον Αύγουστο του 2006. Σε ανακοινωθέν της η ΔΕΑ αναφέρει: "Η Βελγική Κυβέρνηση στηρίζει τη δουλειά της Επιτροπής διότι ενισχύει το διάλογο μεταξύ των κοινοτήτων και παραθέτει το αδιάσειστο στοιχείο ότι και οι δύο κοινότητες έχουν έντονο ενδιαφέρον για να συνεργαστούν ώστε να προχωρήσουν πέραν των τραγικών γεγονότων του παρελθόντος και να οικοδομήσουν μαζί ένα κοινό μέλλον". Στις 4 Μαΐου 2007, η ΔΕΑ εκφράζει, σε ανακοίνωσή της, ευγνωμοσύνη στην κυβέρνηση της Ολλανδίας για ''τη γενναιόδωρη εισφορά ύψους 250.000 ευρώ, η οποία ανακοινώθηκε με την ευκαιρία της Ημέρας της Βασίλισσας από τον Ολλανδό Πρεσβευτή της χώρας στην Κύπρο.'' ''Η εισφορά αυτή θα βοηθήσει τη ΔΕΑ να συνεχίσει το έργο της για την εκταφή, ταυτοποίηση και επιστροφή των λειψάνων των αγνοουμένων στην Κύπρο μέσα στο 2008'', αναφέρει η Επιτροπή. Στις 18 Ιουνίου 2009 ο Πρέσβης της Ολλανδίας στην Κύπρο κ. Jan Eric van Den Berg επέδωσε εκ νέου στη ΔΕΑ επιταγή ύψους 250.000 ευρώ. Αυτή είναι η δεύτερη συνεισφορά του είδους της από την Κυβέρνηση της Ολλανδίας για στήριξη του έργου της ΔΕΑ για την εκταφή, ταυτοποίηση και επιστροφή των λειψάνων των αγνοουμένων στην Κύπρο. Στις 24 Οκτωβρίου 2007, ο Ειδικός Απεσταλμένος της Αυστραλίας για την Κύπρο κ. Jim Short κοινοποίησε στη ΔΕΑ την πρόθεση της Κυβέρνησης της χώρας του να εισφέρει το ποσό των 10,000 δολαρίων Αυστραλίας ως συνεισφορά για το έργο της εκταφής, ταυτοποίησης και επιστροφής των λειψάνων των αγνοουμένων, που άρχισε τον Αύγουστο του 2006. Στις 4 Δεκεμβρίου 2007, η ΔΕΑ, με ανακοίνωσή της, εκφράζει ευγνωμοσύνη προς την Κυβέρνηση της Ιρλανδίας για τη δεύτερη κατά τον ίδιο χρόνο εισφορά της ύψους 50,000 ευρώ. Η πρώτη εισφορά της Ιρλανδίας ήταν επίσης 50,000 ευρώ. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, "η εισφορά θα βοηθήσει τη ΔΕΑ στις προσπάθειές της να πετύχει τους στόχους της εντός του 2008. Υπολογίζεται ότι τα μέχρι στιγμής εκταφέντα λείψανα σχετίζονται με πάνω από 350 άτομα. Πενήντα-επτά άτομα έχουν έως τώρα αναγνωριστεί και τα λείψανά τους έχουν επιστραφεί στις οικογένειές τους". Η Κυβέρνηση της Ιρλανδίας, εξάλλου, προέβη σε τρίτη εισφορά ποσού 50,000 ευρώ στις 11 Δεκεμβρίου 2008. Εκφράζοντας τη βαθιά ευγνωμοσύνη της προς την Ιρλανδική Κυβέρνηση, η ΔΕΑ τόνισε πως μέσα σε δύο χρόνια η Ιρλανδία προσέφερε στο έργο της Επιτροπής το συνολικό ποσό των 150,000 ευρώ. Στις 17 Δεκεμβρίου 2009 η Ιρλανδία προέβη και σε τέταρτη εισφορά ύψους €50.000 προς τη ΔΕΑ. Η πέμπτη εισφορά της Ιρλανδικής Κυβέρνησης ύψους €50.000 γίνεται τον Ιανουάριο του 2011. Με την εισφορά αυτή η συνολική οικονομική βοήθεια της Ιρλανδίας προς της ΔΕΑ ανέρχεται στα €250.000. Στις 2 Ιουλίου 2008, η ΔΕΑ, με ανακοίνωσή της, εκφράζει βαθιά ευγνωμοσύνη προς την Κυβέρνηση της Ελλάδας για τη γενναία εισφορά της ύψους 100,000 ευρώ. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, "η εισφορά θα δώσει τη δυναότητα στη ΔΕΑ να συνεχίσει το έργο της για εκταφή, ταυτοποίηση και επιστροφή των λειψάνων των αγνοουμένων προσώπων κατά την περίοδο 2008-2009." "Μέχρι σήμερα, τα λείψανα πέραν των 400 ατόμων έχουν εκταφεί και περισσότερα από 100 λείψανα έχουν επιστραφεί στις οικογένειες τους", καταλήγει η ανακοίνωση. Στις 4 Δεκεμβρίου 2008, η Κυβέρνηση της Ισπανίας συνεισφέρει στη ΔΕΑ ποσό 50,000 ευρώ που αποτελεί τη δεύτερη εισφορά της χώρας αυτής μέσα σε δύο χρόνια για στήριξη του έργου της ΔΕΑ σε σχέση με την εκταφή, ταυτοποίηση και επιστροφή λειψάνων αγνοουμένων στην Κύπρο. Στις 18 Δεκεμβρίου 2008, η Κυβέρνηση της Τουρκίας προσφέρει στη ΔΕΑ για το έργο των εκταφών 100,000 δολάρια. "Μέχρι σήμερα, λείψανα που θα μπορούσαν να ανήκουν σε περισσότερα από 460 άτομα έχουν εκταφεί και 108 επιστράφηκαν στις οικογένειες", αναφέρει σε ανακοίνωσή της η ΔΕΑ με την οποία ευχαριστεί την Τουρκική Κυβέρνηση για την εισφορά. Στις 23 Μαρτίου 2010, η Τουρκία κάνει δεύτερη εισφορά στη ΔΕΑ ύψους 50.000 δολαρίων. Στις 20 Δεκεμβρίου 2010 η ΔΕΑ, σε ανακοίνωσή της, ευχαριστεί την Τουρκία για την τρίτη εισφορά της ύψους 50.000 δολαρίων. Στις 16 Ιανουαρίου 2013, η Τουρκία συνεισφέρει στη ΔΕΑ το ποσό των 100.000 δολαρίων. Ποσό ύψους 7.5 εκατομμυρίων ευρώ έχει συνεισφέρει η Ευρωπαϊκή Ενωση μέχρι σήμερα για το έργο της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων (ΔΕΑ) αναφορικά με την εκταφή, ταυτοποίηση και επιστροφή λειψάνων αγνοουμένων στην Κύπρο. Σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (13.8.2012) η τέταρτη εισφορά που παραχωρεί η Ευρωπαϊκή Ενωση για τη στήριξη της εντολής της ΔΕΑ ανεβάζει το συνολικό ποσό που έχει συνεισφέρει από το 2006 στα 7.5 εκατομμύρια ευρώ. Η ΔΕΑ αποδέχεται εισήγηση της INFORCE Κατά τη διάρκεια της 398ης συνάντησής της, στις 18 Μαΐου 2005, η ΔΕΑ έκανε αποδεχτή εισήγηση της Καθηγήτριας Μάργκαρετ Κοξ, Εκτελεστικής Διευθύντριας της INFORCE, όπως η INFORCE αποστείλει εμπειρογνώμονα ιατροδικαστή για να αξιολογήσει το τι χρειάζεται και για να επιτηρεί τη διαδικασία επειγουσών εκταφών από περιοχές εκταφής που βρίσκονται σε κίνδυνο είτε από ζημιές είτε από καταστροφή λόγω ανάπτυξης ή άλλης χρήσης της γης. Αυτό θα διασφαλίσει ότι τέτοιες εκταφές γίνονται σύμφωνα με διεθνή πρότυπα όπως έχουν τεθεί στα σχετικά πρωτόκολλα της INFORCE. Η Καθηγήτρια κα Κοξ εισηγήθηκε επίσης όπως η INFORCE στείλει ένα έμπειρο ιατροδικαστή ανθρωπολόγο για να συμβουλεύσει την Επιτροπή, αναφορικά με το τι χρειάζεται για τη δημιουργία Ιατροδικαστικού Ανθρωπολογικού Εργαστηρίου που θα βρίσκεται στη νεκρή ζώνη. Η κα Κοξ προσκλήθηκε από την Επιτροπή να συμμετάσχει σε έρευνα στις περιοχές εκταφής και στις δύο πλευρές στις 17 και 18 Μαΐου 2005. "Πρέπει να σημειωθεί ότι για πρώτη φορά μια κοινή ομάδα από Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους συμμετείχαν σε έρευνα σε όλο το έδαφος της νήσου", τονίζει σε ανακοίνωσή της η ΔΕΑ. Η ΔΕΑ καθορίζει τις αρχές του έργου των εκταφών Η ΔΕΑ, σε συνάντησή της στις 30 Ιουνίου 2005, συμφώνησε για τις αρχές του έργου σε σχέση με την ταυτοποίηση των λειψάνων Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων που θα εκταφούν στο νησί. Σε ανακοίνωσή της η Επιτροπή αναφέρει μεταξύ άλλων τα ακόλουθα: «Οι απαραίτητοι μηχανισμοί θα καθοριστούν χωρίς καθυστέρηση. Επείγουσες εκταφές που έγιναν από την INFORCE υπό την αιγίδα της Επιτροπής άρχισαν τη Δευτέρα 27 Ιουνίου, 2005. Η πρώτη φάση επείγουσας φύσης που έχει σκοπό να διασφαλίσει τα λείψανα και τους χώρους ταφής που βρίσκονται σε κίνδυνο λόγω οικοδομικών εργασιών αναμένεται να διαρκέσουν αρκετές βδομάδες. Οι εκταφές θα πραγματοποιηθούν σε συγκεκριμένα μέρη υπό την τεχνική επιτήρηση Ιατροδικαστή Αρχαιολόγου της INFORCE που θα καθοδηγεί την τουρκοκυπριακή ομάδα. Αυτή η ομάδα περιλαμβάνει αρχαιολόγους, ένα ανθρωπολόγο και εξειδικευμένους εργάτες. Ένας Ελληνοκύπριος εμπειρογνώμονας συμμετέχει επίσης πλήρως σε αυτή τη διαδικασία. Τα λείψανα που ανευρίσκονται τοποθετούνται προσωρινά υπό την επιτήρηση της Inforce. Θα μεταφέρονται στο ανθρωπολογικό εργαστήριο που θα συσταθεί στη νεκρή ζώνη. Στις αρχές της επόμενης βδομάδας εμπειρογνώμονας Ιατροδικαστής Ανθρωπολόγος της INFORCE θα επισκεφθεί την Κύπρο για να προετοιμάσει το έδαφος για σύσταση τέτοιου εργαστηρίου.» Συνάντηση Τάσου Τζιωνή με συγγενείς Τ/Κ αγνοουμένων Τη διαβεβαίωση ότι η κυπριακή κυβέρνηση αντιμετωπίζει το ανθρωπιστικό θέμα των αγνοουμένων χωρίς οποιεσδήποτε πολιτικές σκοπιμότητες, έδωσε ο Διευθυντής του Διπλωματικού Γραφείου του Προέδρου της Δημοκρατίας Τάσος Τζιωνής σε ομάδα Τ/Κ συγγενών αγνοουμένων που επισκέφθηκε το Προεδρικό Μέγαρο στις 6 Ιουλίου. Οι Τ/Κ συγγενείς των αγνοουμένων επέδωσαν δύο υπομνήματα προς τον Πρόεδρο Παπαδόπουλο και τον Υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Ιακώβου, εκφράζοντας ανησυχία για το γεγονός ότι έχουν περάσει δύο χρόνια από τη λήψη δειγμάτων αίματος από Τουρκοκύπρίους προκειμένου να εξακριβωθεί η τύχη των συγγενών τους. Τα μέλη της ΔΕΑ παρουσιάζουν τους συμβούλους τους Η ΔΕΑ σε ανακοίνωση της αναφέρει ότι κατά τη διάρκεια συνάντησής της στις 7 Ιουλίου 2005, τα δυο μέλη της από την Ε/Κ και την Τ/Κ πλευρά παρουσίασαν τους επιστημονικούς συμβούλους τους. Πρόκειται για τον Δρα Μάριο Καριόλου, Σύμβουλο της Ε/Κ πλευράς, και τον Δρα Erol Baysal, Σύμβουλο της Τ/Κ πλευράς, οι οποίοι έχουν επιλεγεί να βοηθήσουν στην εφαρμογή του προγράμματος ταυτοποίησης με τη μέθοδο του DNA. Έγινε επίσης παρουσίαση και της Ιατροδικαστή - Ανθρωπολόγου του Οργανισμού INFORCE, η οποία εξήγησε την αποστολή της που είναι να αξιολογήσει πιθανές τοποθεσίες για την ανέγερση του Ανθρωπολογικού Εργαστηρίου στη νεκρή ζώνη και άλλες ανάγκες υποδομής και διοικητικής μέριμνας που θα προκύψουν. Εξάλλου, ο αρχαιολόγος της INFORCE παρουσίασε την πρώτη έκθεση προόδου για τις επείγουσες εκταφές που πραγματοποιήθηκαν από τις 27 Ιουνίου 2005. Στην ανακοίνωση σημειώνεται πως οι επείγουσες εκταφές θα συνεχιστούν. Η ΔΕΑ ενημερώνεται για την πορεία των επειγουσών εκταφών Η ΔΕΑ πραγματοποίησε στις 14 Ιουλίου 2005 την 405η συνάντησή της όπου ενημερώθηκε από Ιατροδικαστή - Αρχαιολόγο του ιδρύματος INFORCE για την πρόοδο που σημειώθηκε μέχρι σήμερα στις επείγουσες εκταφές. Σύμφωνα με ανακοίνωση, ο Ιατροδικαστής - Αρχαιολόγος του ιδρύματος INFORCE παρουσίασε επίσης στην Επιτροπή τα στοιχεία για ίδρυση Ανθρωπολογικού Εργαστηρίου στη νεκρή ζώνη, περιλαμβανομένων πληροφοριών και εισηγήσεων που έγιναν σχετικά με τις εγκαταστάσεις που θα χρησιμοποιηθούν. Επίσης, η Επιτροπή ενέκρινε την απασχόληση ενός εκ των δύο Τουρκοκυπρίων επιστημόνων στο πρόγραμμα ταυτοποίησης λειψάνων με DNA. Αναμένεται ότι σύντομα θα απασχοληθεί και ο δεύτερος Τουρκοκύπριος επιστήμονας, καταλήγει η ανακοίνωση. Η ΔΕΑ συζητά τις προετοιμασίες για το πρόγραμμα εκταφών Η ΔΕΑ πραγματοποίησε στις 8 Σεπτεμβρίου 2005 την 411η συνάντησή της όπου μελέτησε πληροφορίες για τον Προϋπολογισμό που προετοιμάζεται από το Ίδρυμα INFORCE, σχετικά με την εφαρμογή του γενικού προγράμματος εκταφών, το οποίο αναμένεται να ξεκινήσει το συντομότερο. Η Επιτροπή συζήτησε, επίσης, τις προετοιμασίες που γίνονται σχετικά με τον ειδικό μηχανισμό δικοινοτικού χαρακτήρα, που θα χρησιμοποιηθεί για την ταυτοποίηση με τη μέθοδο DNA των εκταφών που εναπομένουν καθώς και εκείνων που έχουν ήδη εκταφεί και συντηρηθεί, εκκρεμούσης της δημιουργίας του Ανθρωπολογικού Εργαστηρίου του Ιδρύματος από την INFORCE. Την άνοιξη 2006 οι εκταφές Η Διερευνητική Επιτροπή για τους Αγνοουμένους ολοκλήρωσε, στις 10 Νοεμβρίου 2005, διήμερο εντατικών διαβουλεύσεων με αξιωματούχους της επιστημονικής ομάδας INFORCE. Το γενικό πρόγραμμα εκταφών και ταυτοποίησης ήταν αντικείμενο προσεκτικής μελέτης από την επιτροπή και την καθηγήτρια Μάργκαρετ Φοξ, επικεφαλής του ιδρύματος, μαζί με τον Διευθυντή Οικονομικών Επιχειρήσεων Τζόναθαν Φόρεστ, καθώς επίσης και η πιθανότητα όπως Κύπριοι επιστήμονες από τις δύο κοινότητες δραστηριοποιηθούν ενεργά στο πρόγραμμα. Στη συνεδρία συμφωνήθηκε προκαταρκτικός προϋπολογισμός που περιλαμβάνει 15 εμπειρογνώμονες της INFORCE για τον πρώτο χρόνο του προγράμματος. Το γενικό πρόγραμμα εκταφών θα αρχίσει όταν το Ανθρωπολογικό Εργαστήριο ολοκληρωθεί και αρχίσει να λειτουργεί και συμφωνηθούν οι τελευταίες λεπτομέρειες του προγράμματος ταυτοποίησης μέσω DNA. Σε ανακοίνωση της ΔΕΑ στις 22 Δεκεμβρίου 2005, αναφέρεται ότι έχει επιλεγεί η τοποθεσία του ανθρωπολογικού εργαστηρίου, έχει υπογραφεί η συμφωνία εκμίσθωσης και το έργο έχει αρχίσει. Αναμένεται ότι το εργαστήριο θα ολοκληρωθεί πριν τον Απρίλιο του 2006, επιτρέποντας έτσι στο πρόγραμμα γενικών εκταφών να ξεκινήσει τον ίδιο μήνα, προστίθεται στην ανακοίνωση. Oριστικοποιήθηκε το πρόγραμμα εκταφών και ταυτοποίησης Η Διερευνητική Επιτροπή για τους Αγνοουμένους ανακοίνωσε στις 19.4.2006 ότι έχει οριστικοποιήσει το σχέδιό της για το πρόγραμμα εκταφών, ταυτοποίησης και επιστροφής των λειψάνων των αγνοουμένων της Κύπρου. Ανέφερε επίσης ότι έχει πραγματοποιηθεί εκταφή λειψάνων δέκα ατόμων στην περιοχή της Μεσαορίας και στη νοτιοανατολική Λευκωσία και ότι τα λείψανα αυτά θα μεταφερθούν στο ανθρωπολογικό εργαστήριο της ΔΕΑ. Σχετικά με το εργαστήριο αναφέρεται ότι η ανέγερσή του ολοκληρώνεται και ότι ''το τ/κ εργαστήρι είναι λειτουργικό και εργάζεται πάνω στη λήψη δειγμάτων αίματος από Τ/Κ συγγενείς αγνοουμένων για εξέταση με τη μέθοδο του DNA”. Σύμφωνα με ανακοίνωση της ΔΕΑ ( 2.6.2006 ) πραγματοποιήθηκε έκτακτη εκταφή στην περιοχή Μεσαορίας, καθώς και έκτακτη εργασία εκταφής στην περιοχή Παραλιμνίου λόγω επικείμενης οικοδομικής εργασίας, η οποία αναμένεται να αρχίσει στην περιοχή. Άρχισαν οι εκταφές Το έργο της ΔΕΑ για τις εκταφές, την ταυτοποίηση και την επιστροφή των λειψάνων αρχίζει ουσιαστικά στις 24 Αυγούστου 2006 μετά από συνάντηση την ίδια μέρα της ΔΕΑ με ομάδα Αργεντινών Ιατροδικαστών Ανθρωπολόγων. Το πρόγραμμα εκταφών που καλύπτει ολόκληρο το νησί θα διεξαχθεί από ομάδα Τ/Κ και Ε/Κ αρχαιολόγων και ανθρωπολόγων υπό την καθοδήγηση των Αργεντινών εμπειρογνωμόνων, αναφέρεται σε ανακοίνωση της ΔΕΑ ημερ. 24.8.2006. Τα λείψανα θα μεταφερθούν στο Ανθρωπολογικό Εργαστήριο που έχει δημιουργήσει η Επιτροπή στην υπό την προστασία των Ηνωμένων Εθνών περιοχή (παλαιό αεροδρόμιο Λευκωσίας). Ομάδα Ε/Κ και Τ/Κ ανθρωπολόγων θα εργαστούν στο εργαστήριο υπό την καθοδήγηση των Αργεντινών εμπειρογνωμόνων. Το έργο θα διεξαχθεί αρχικά για περίοδο δύο μηνών. Εάν το επιτρέπει η επιχορήγηση θα συνεχίσει μέχρι όλα τα γνωστά σημεία ταφής να έχουν εξερευνηθεί, καταλήγει η ανακοίνωση. Προχωρεί ικανοποιητικά η εκταφή Το έργο της εκταφής, ταυτοποίησης και επιστροφής των λειψάνων προχωρεί ικανοποιητικά, αναφέρει σε ανακοίνωσή της η ΔΕΑ ημερ.14.9.2006, η οποία προσθέτει ότι τα πρωτόκολλα και οι διαδικασίες έχουν εφαρμοστεί και τα λείψανα 13 αγνοουμένων έχουν εκταφεί στην περιοχή της Κερύνειας. Ανάλογος αριθμός λειψάνων έχει περάσει από ανθρωπολογικές αναλύσεις στο εργαστήρι της ΔΕΑ στην προστατευόμενη από τα Ηνωμένα Έθνη περιοχή (Παλαιό Αεροδρόμιο Λευκωσίας). Οι επόμενες εκταφές θα πραγματοποιηθούν ταυτόχρονα σε περιοχές της Λάρνακας και της Καρπασίας, καταλήγει η ανακοίνωση. Έτοιμοι οι μηχανισμοί για το έργο της εκταφής Η ΔΕΑ έχει εγκαταστήσει τους περισσότερους μηχανισμούς του έργου της εκταφής, ταυτοποίησης και επιστροφής των λειψάνων αγνοουμένων και προχωρεί με την εκπαίδευση της δικοινοτικής ομάδας ανθρωπολόγων και αρχαιολόγων. Σύμφωνα με ανακοίνωση της Επιτροπής μετά από συνάντηση στις 12 Οκτωβρίου 2006, η ΔΕΑ σκοπεύει να ολοκληρώσει σύντομα τις εναπομείνασες συμφωνίες με εξωτερικούς συνεργάτες που εμπλέκονται στο έργο, ενώ προχώρησε και στην επέκταση του συμβολαίου της με την Ομάδα των Αργεντινών Ανθρωπολόγων και Ιατροδικαστών (EAAF). Από το τέλος Αυγούστου, γύρω στα 50 λείψανα αγνοούμενων ατόμων έχουν εκταφεί και περίπου 24 έχουν περάσει από ανθρωπολογική ανάλυση στο εργαστήριο της ΔΕΑ. Η μεταφορά λειψάνων στο εργαστήριο συνεχίζεται και προβλέπεται ότι όλα τα λείψανα αγνοουμένων που έχουν εκταφεί θα φυλαχθούν στο εργαστήριο της ΔΕΑ στο εγγύς μέλλον, προσθέτει η ανακοίνωση. Επιστροφή λειψάνων στις οικογένειες μέχρι τον Απρίλιο του 2007, αισιοδοξεί η ΔΕΑ Η Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων στην Κύπρο (ΔΕΑ) αισιοδοξεί ότι θα μπορέσει να επιστρέψει τα πρώτα λείψανα στις οικογένειες των αγνοουμένων μέχρι τον Απρίλιο του 2007, αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Επιτροπή μετά την τελευταία συνεδρία της για το τρέχον έτος που πραγματοποιήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2006. Κατά τη διάρκεια του 2006 η ΔΕΑ επισημοποίησε και ξεκίνησε το Πρόγραμμα της Εκταφής, Ταυτοποίησης και Επιστροφής Λειψάνων Αγνοουμένων Προσώπων στην Κύπρο, που περιλαμβάνει εκταφές λειψάνων σε ολόκληρο το νησί από δικοινοτικές ομάδες Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων επιστημόνων, υπό την καθοδήγηση της Αργεντινής Ιατροδικαστικής Ομάδας Ανθρωπολογίας (EAAF), ανθρωπολογική ανάλυση των λειψάνων και ταυτοποιήσεις με τη μέθοδο του DNA. Μέχρι στιγμής, 160 λείψανα βρίσκονται στο Ανθρωπολογικό Εργαστήριο όπου υπόκεινται σε ανάλυση και προετοιμάζονται για τα τεστ DNA, αναφέρεται επίσης στην ανακοίνωση. Όσον αφορά το 2007, η ΔΕΑ δηλώνει πως θα επαναρχίσει τις διερευνητικές δραστηριότητές της για διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων, επιπρόσθετα με το αποτέλεσμα το οποίο θα αποφέρει η διαδικασία εκταφής και ταυτοποίησης. Ο προϋπολογισμός για το πρόγραμμα κατά το 2007 ανέρχεται γύρω στα 2.1 εκατομμύρια ευρώ, ενώ όπως τονίζεται στην ανακοίνωση, το πρόγραμμα εκταφών αναμένεται να διαρκέσει αρκετά χρόνια. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εγκρίνει ψήφισμα για τους αγνοούμενους Η ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενέκρινε με μεγάλη πλειοψηφία στις 15 Μαρτίου 2007 το ψήφισμα για τους αγνοούμενους στην Κύπρο, που κατέθεσε ο Κύπριος Ευρωβουλευτής Παναγιώτης Δημητρίου. Το ψήφισμα, που κρίνεται ως πολύ σημαντικό, καλεί το Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ενδιαφερθούν ενεργά για την επίλυση του ανθρωπιστικού αυτού προβλήματος και παραπέμπει το θέμα στην αρμόδια επιτροπή για παρακολούθηση. Μεγάλης πρακτικής σημασίας είναι και η διατακτική ρήτρα του ψηφίσματος για υποβολή έκθεσης στο Ευρωκοινοβούλιο εντός έξι μηνών. Εκφράζεται ακόμα η υποστήριξη του Ευρωκοινοβουλίου στη Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων (ΔΕΑ) και καλούνται όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να δώσουν στην Επιτροπή όλα τα στοιχεία και πληροφορίες που κατέχουν. Διορισμός Μέλους του Ευρωκοινοβουλίου για παρακολούθηση του θέματος των αγνοουμένων Στο πλαίσιο του προαναφερθέντος ψηφίσματος, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διόρισε, τον Σεπτέμβριο 2007, την Ευρωβουλευτή Ewa Klamt ως Μέλος αρμόδιο να παρακολουθεί τις εξελίξεις στο θέμα των αγνοουμένων στην Κύπρο. Υπό την ιδιότητα της ως εισηγητού της Επιτροπής του Ευρωκοινοβουλίου για Πολιτικές Ελευθερίες, Δικαιοσύνη και Εσωτερικά Θέματα (LIBE), η κα Klamt αναμένεται να παρακολουθεί όλα τα θέματα που σχετίζονται με τα προβλήματα των αγνοουμένων ατόμων στην Κύπρο από μια ανθρωπιστική πτυχή του θέματος. Όπως προβλέπει το ψήφισμα, τα καθήκοντά της θα εκτελούνται σε στενή συνεργασία με τη Διερευνητική Επιτροπή για τους Αγνοούμενους στην Κύπρο (ΔΕΑ). Ακολούθως μετά το διορισμό της, η Ευρωβουλευτής πραγματοποίησε επίσκεψη στην Κύπρο από την 1-4 Οκτωβρίου 2007, όπου συνάντησε άτομα και από τις δύο κοινότητες, αναφορικά με το θέμα των μη καταγεγραμμένων ατόμων, συμπεριλαμβανομένων συγγενών των αγνοουμένων και αντιπροσώπους οργανισμών των οικογενειών, όπως επίσης και αξιωματούχους της ΔΕΑ. Επίσης, έτυχε ξενάγησης στο Ανθρωπολογικό Εργαστήριο της ΔΕΑ στην Προστατευόμενη Περιοχή των Ηνωμένων Εθνών και επισκέφθηκε χώρους εκταφής και στις δύο πλευρές της γραμμής καταπαύσεως του πυρός. Με ανακοίνωσή της, στις 1.10.2007, η ΔΕΑ χαιρέτισε το διορισμό του Μέλους του Ευρωκοινοβουλίου κας Klamt και δήλωσε πως θα πράξει κάθε τι το δυνατό ώστε να υποβοηθήσει την αποστολή της στην Κύπρο. Αρχίζει η ταυτοποίηση Η ΔΕΑ, σε ανακοίνωσή της στις 3 Απριλίου 2007, αναφέρει ότι άρχισε η φάση της γενετικής ταυτοποίησης του Έργου της Εκταφής, Ταυτοποίησης και Επιστροφής των λειψάνων των αγνοουμένων και εκφράζει την ελπίδα πως τα πρώτα ταυτοποιημένα λείψανα αγνοουμένων θα επιστραφούν στους συγγενείς τους μέχρι το τέλος της Άνοιξης. Ταυτοποιήσεις λειψάνων Τα λείψανα 28 αγνοουμένων, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, ταυτοποιήθηκαν από το Εργαστήριο Γενετικής του Κυπριακού Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής και το Ανθρωπολογικό Εργαστήριο της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων, αναφέρει ανακοίνωση της ΔΕΑ (2.7.2007) στην οποία προστίθεται ότι η εργασία και στα δύο εργαστήρια έγινε από δικοινοτικές ομάδες επιστημόνων. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, οι εμπλεκόμενες οικογένειες, με τις οποίες θα γίνουν όλες οι διευθετήσεις σχετικά με την τελική επιστροφή των λειψάνων των αγαπημένων τους προσώπων, θα ειδοποιηθούν προσωπικά από τα μέλη της ΔΕΑ ''.Τέλος, η ΔΕΑ αναφέρει ότι ελπίζει ειλικρινά ότι παρά τη λύπη, την οποία οι οικογένειες χωρίς αμφιβολία θα βιώσουν, κάποια ειρήνη μπορεί τελικά να βρεθεί ύστερα από πολλά χρόνια οδυνηρής αβεβαιότητας''. Οι ταυτοποιήσεις λειψάνων, εν τω μεταξύ, συνεχίζονται. Ικανοποίηση Μόλερ Την ικανοποίησή του για την τελευταία αυτή εξέλιξη στο θέμα των αγνοουμένων, εξέφρασε ο ειδικός αντιπρόσωπος του Γ.Γ. του ΟΗΕ στην Κύπρο Μάϊκλ Μόλερ.«Αυτή είναι πραγματικά μια λεπτή και συγκινητική στιγμή και θα ήθελα να προσθέσω και εγώ τη φωνή μου σε αυτήν της ΔΕΑ και να καλέσουμε όλους να δείξουν αυτοσυγκράτηση στο σχολιασμό αυτών των εξελίξεων και ότι το απαραβίαστο των επηρεαζόμενων οικογενειών θα καταστεί σεβαστό», αναφέρει σε ανακοίνωση του ο κ. Μόλερ.«Ευελπιστούμε ότι θα βρουν ανακούφιση και παρηγοριά μετά από τόσα χρόνια αβεβαιότητας για την τύχη των συγγενών τους» καταλήγει ο κ. Μόλερ. Ικανοποιημένος ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος με το έργο της ταυτοποίησης Ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος, μετά από επίσκεψή του στο Ανθρωπολογικό Εργαστήριο της ΔΕΑ στο χώρο του Διεθνούς Αεροδρομίου, στις 16 Ιουλίου 2007, εξέφρασε την ικανοποίησή του για το έργο που έχει επιτελεστεί και συνεχάρη όλους όσους συνέβαλαν στη διαδικασία της ταυτοποίησης. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στο γεγονός ότι Ε/Κ και Τ/Κ συνεργάστηκαν αρμονικά για την επίλυση του ανθρωπιστικού αυτού προβλήματος. Το μήνυμα αυτής της συνεργασίας, είπε ο Πρόεδρος, είναι πως οι δύο κοινότητες μπορούν, «λαμβάνοντας μαθήματα από το παρελθόν να κτίσουν μαζί το κοινό τους μέλλον σε μια ενωμένη ξανά Κύπρο, χωρίς ξένες επεμβάσεις και στρατό κατοχής, πραγματικά ανεξάρτητη και κυρίαρχη, όπου όλοι θα απολαμβάνουν τα ανθρώπινα δικαιώματά τους, χωρίς διακρίσεις». Η ΔΕΑ εγκαινιάζει την ιστοσελίδα της Στις 10 Δεκεμβρίου 2007 η ΔΕΑ ανακοίνωσε τη λειτουργία της ιστοσελίδας της με διεύθυνση www.cmp-cyprus.org. Ο στόχος της ιστοσελίδας, σύμφωνα με την Επιτροπή, είναι να διευκολύνει την ενημέρωση του κοινού, των ΜΜΕ, των δωρητών και φυσικά των συγγενών των αγνοουμένων σχετικά με το έργο των εκταφών. Η ιστοσελίδα λειτουργεί σε τρεις γλώσσες - Αγγλικά, Ελληνικά και Τούρκικα. Η δημιουργία της έγινε κατορθωτή με χορηγία της Ευρωπαικής Επιτροπής. Ε/Κ και Τ/Κ Σύνδεσμοι συγγενών αγνοουμένων επισκέπτονται το Ανθρωπολογικό Εργαστήριο Στις 24 Ιουλίου 2008 εκπρόσωποι Ελληνοκυπριακών και Τουρκοκυπριακών Συνδέσμων Συγγενών Αγνοουμένων επισκέφθηκαν το Ανθρωπολογικό Εργαστήριο της ΔΕΑ. Με ανακοίνωσή της η ΔΕΑ αναφέρει πως οι εκπρόσωποι των Συνδέσμων "έτυχαν υποδοχής από Ε/Κ και Τ/Κ - μέλη της ΔΕΑ, ξεναγήθηκαν στους χώρους του Εργαστηρίου και συναντήθηκαν επίσης με μέλη της δικοινοτικής ομάδας επιστημόνων οι οποίοι εργάζονται στην ανθρωπολογική και οστεολογική ανάλυση των λειψάνων που μεταφέρθηκαν στο Εργαστήριο από χώρους εκταφής και στις δυο πλευρές της γραμμής αντιπαράταξης". Επισκέφθηκαν επίσης το Εργαστήριο Ιατροδικαστικής Γενετικής του Κυπριακού Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής όπου έτυχαν ενημέρωσης για τη μέθοδο ταυτοποίησης με DNA από τη δικοινοτική ομάδα γενετιστών. "Ήταν πολύ σημαντικό αυτή η επίσκεψη από τους Συνδέσμους Συγγενών Αγνοουμένων να πραγματοποιηθεί από κοινού λόγω του ουσιαστικά δικοινοτικού χαρακτήρα του έργου της ΔΕΑ για εκταφή, ταυτοποίηση και επιστροφή των λειψάνων", αναφέρεται επίσης στην ανακοίνωση. Ταυτοποιήσεις λειψάνων - νέα στοιχεία 2010 Στην ταυτοποίηση 135 λειψάνων, 104 Ελληνοκυπρίων και 31 Τουρκοκυπρίων αγνοουμένων, προχώρησε η ΔΕΑ, στα πλαίσια της διαδικασίας εκταφής και ταυτοποίησης λειψάνων αγνοουμένων που ξεκίνησε πριν δύο περίπου χρόνια, όπως δήλωσε σε συνέντευξή του στο ΚΥΠΕ, το τρίτο μέλος της ΔΕΑ Κριστόφ Ζιρόντ. (21.02.2009) Ειδικότερα, τα τελευταία δυόμισι χρόνια, η ΔΕΑ έχει προχωρήσει στην εκταφή 486 λειψάνων από τα οποία ταυτοποιήθηκαν τα 135, 104 Ε/κ και 31 Τ/κ. Ο κ. Ζιρόντ δηλώνει ικανοποιημένος από το μέχρι τώρα έργο της ΔΕΑ, το οποίο, όπως εκτιμά, από επιστημονικής σκοπιάς μπορεί να θεωρηθεί καλό, ωστόσο επισημαίνει ότι για τους συγγενείς των αγνοουμένων αυτό που έχει σημασία είναι η επίσπευση της διαδικασίας για διακρίβωση της τύχης των οικείων τους ώστε να δοθεί ένα τέλος στο δράμα που ζουν εδώ και χρόνια και να μπορέσουν να προχωρήσουν στη ζωή τους. Εξάλλου, σε νέα ανακοίνωσή της η ΔΕΑ (23 Μαρτίου 2010) αναφέρει "μέχρι σήμερα έχουν εκταφεί λείψανα που μπορεί να ανήκουν σε περισσότερα από 630 άτομα, ενώ λείψανα 217 αγνοουμένων έχουν επιστραφεί στις οικογένειες για ταφή". Η ΔΕΑ εντατικοποιεί τις προσπάθειές της το 2010 Η ΔΕΑ θα εντατικοποιήσει το έργο της κατά το 2010 με οκτώ ομάδες εκταφής – έξι στο βόρειο και δύο στο νότιο τμήμα της Κύπρου, σύμφωνα με ανακοίνωσή της με ημερομηνία 18 Ιανουαρίου 2010. Στην ανακοίνωση της Επιτροπής προστίθενται τα ακόλουθα "Από τη σύλληψη του έργου της σε σχέση με την εκταφή τον Αύγουστο του 2006, η ΔΕΑ έχει ανεύρει τμήματα σκελετών που ανήκουν σε περισσότερα από 600 άτομα και έχει ταυτοποιήσει και επιστρέψει στις οικογένειές τους οστά 196 αγνοουμένων (145 Ελληνοκυπρίων και 51 Τουρκοκυπρίων). Το έργο της εκταφής και ταυτοποίησης της ΔΕΑ διέπεται από σχολαστική επιστημονική διαδικασία και ακριβείς κανόνες και στηρίζεται στα διεθνώς αποδεκτά πρότυπα και πρακτικές. Πολύτιμη συμβουλή παρέχεται από τους εμπειρογνώμονες της Ανθρωπολογικής Ομάδας της Αργεντινής και της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού". Για να επιτύχει στην αποστολή της, συνεχίζει η ανακοίνωση, η ΔΕΑ χρειάζεται τη βοήθεια όλων των ενδιαφερομένων και, ιδιαίτερα, όσων έχουν σχετικές πληροφορίες ή είναι σε θέση να τις εξασφαλίσουν. "Η ΔΕΑ απευθύνει έκκληση σε οποιονδήποτε έχει κάποια πληροφορία αναφορικά με πιθανούς χώρους ταφής να την ενημερώσει, εγγυάται αυστηρή τήρηση του απορρήτου των πληροφοριών και απόλυτη προστασία της ταυτότητας (του πληροφοριοδότη). Επιθυμεί, επίσης, να ευχαριστήσει αυτούς που έχουν δώσει πληροφορίες μέχρι στιγμής". Παγκόσμια Ημέρα Εξαφανισθέντων - Ανακοίνωση ΔΕΑ Τα τρία μέλη της Διερευνητικής Επιτροπής για τους Αγνοούμενους (ΔΕΑ) επαναλαμβάνουν την έκκλησή τους προς όσους μπορούν να βοηθήσουν στη διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων, να το πράξουν χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση. Σε ανακοίνωση με αφορμή την 30ή Αυγούστου, Παγκόσμια Ημέρα Εξαφανισθέντων, η ΔΕΑ αναφέρει ότι οι προσπάθειες για διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων, ώστε να επουλωθούν οι πληγές, ''μπορεί να πετύχει μόνο μέσω του διαλόγου μεταξύ των μερών'', προσθέτοντας ότι ''οι δικοινοτικές επιστημονικές ομάδες της ΔΕΑ εργάζονται σκληρά από το 2006 για επιστροφή στις οικογένειες των λειψάνων των αγαπημένων τους προσώπων. Η Επιτροπή προσθέτει ότι έχει επισκεφθεί 412 πιθανούς χώρους ταφής, προχώρησε στην εκταφή οστών που ανήκουν σε 690 άτομα, διενήργησε οστεολογικές αναλύσεις στο Ανθρωπολογικό Εργαστήρι και 1.187 αναλύσεις DNA στο Εργαστήρι Δικανικής Γενετικής του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου, και επέστρεψε στις οικογένειες τα λείψανα 248 αγνοουμένων για κανονική ταφή. Τελευταία στοιχεία 2013 Σύμφωνα με ανακοίνωση της ΔΕΑ (16.01.2013), μέχρι σήμερα έχουν εκταφεί λείψανα που αντιστοιχούν σε περισσότερα από 900 άτομα ενώ πάνω από 340 αγνοούμενοι έχουν ταυτοποιηθεί και τα λείψανα τους επιστράφηκαν στις οικογένειες για ταφή. Τελευταία ενημέρωση, Ιανουάριος 2013 ΠΗΓΗ.. http://www.moi.gov.cy/moi/pio/pio.nsf/0/165BDDAD268BA232C2256D7A003C4548?OpenDocument