ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: ΜΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΟΛΗ... ΜΕΤΑΚΟΜΙΖΕΙ

Η Θεσσαλονίκη βρίσκεται μπροστά σε μια νέα ευκαιρία ως προς τη διάσωση και παρουσίαση των αρχαιοτήτων της: να μεταφέρει περίπου 6.000 τετραγωνικά μέτρα από αυτές, ιδίως τις βυζαντινές, που εντοπίσθηκαν σε ανασκαφές για την κατασκευή σταθμών του μετρό σε έναν ειδικό χώρο.
Το πρώην στρατόπεδο Παύλου Μελά, μέρος του οποίου θα μετατραπεί σε πολιτιστικό πάρκο.
Ο καθηγητής αρχαιολογίας του ΑΠΘ, ακαδημαϊκός Μιχάλης Τιβέριος, σύμβουλος του μετρό όσον αφορά στις αρχαιότητες, δήλωσε στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ότι πρόκειται για μια αποδεκτή και ενδιαφέρουσα λύση. Βεβαίως, υπάρχει και εναλλακτική, τουλάχιστον για τα σημαντικότατα μνημεία που αποκαλύφθηκαν στο σκάμμα του σταθμού Βενιζέλου. Τόσο ο ίδιος όσο και η γενική γραμματέας Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη δήλωσαν ωστόσο ότι οι διαπραγματεύσεις με το υπουργείο Ανάπτυξης προχωρούν θετικά.
Αν όλα πάνε καλά, ο τοπικός δήμος ονειρεύεται να αναβαθμίσει την περιοχή του και προτείνεται μια στάση μετρό εκεί κοντά. Στο πρώην στρατόπεδο θα φιλοξενηθούν 1.500 τετραγωνικά αρχαιοτήτων που ήταν στεγασμένες, άλλα τόσα με αρχαιότητες υπαίθριες ή ημιυπαίθριες και 3.000 τετραγωνικά από το σημαντικό σύνολο που εμφανίστηκε στην περιοχή του σταθμού «Βενιζέλου». Πρόκειται για μια σημαντική εξέλιξη στην οποία καθοριστικό ρόλο έπαιξε η Γενική Γραμματεία Πολιτισμού.
Απόσπαση
Το ΚΑΣ εξέτασε προχθές τα σημαντικότατα βυζαντινά ευρήματα στο σκάμμα του σταθμού «Βενιζέλου» και ομόφωνα γνωμοδότησε υπέρ της απόσπασής τους. Οι δύο βυζαντινοί δρόμοι που τέμνονται, ένας λιθόστρωτος και ένας μαρμαροστρωμένος που βρέθηκε σε μήκος 80 μέτρων, έχουν ορατά ακόμα και τα ίχνη από τις άμαξες που τους διέσχιζαν. Στη συμβολή τους εντοπίσθηκε τετράπυλο με οκτώ πεσσούς που το στήριζαν και άλλους έξι που όριζαν καταστήματα-στοές.
Οι μαρμάρινες πλάκες είχαν ίχνη από επιτραπέζια παιχνίδια. Ολα τα κατάλοιπα του δρόμου και των οικοδομημάτων χρονολογούνται μεταξύ των τελών του 6ου και των αρχών του 7ου αιώνα.
Οπως ανέφερε η γενική γραμματέας του ΥΠΠΟ, Λίνα Μενδώνη, καθώς και η διευθύντρια βυζαντινών αρχαιοτήτων Ευγενία Γερούση, η διατήρηση των αρχαιοτήτων στο σημείο εντοπισμού τους δεν είναι εφικτή, καθώς θα οδηγούσε στην κατάργηση του σταθμού -κάτι που δεν συζητείται-, η δε αποσπασματική τους διατήρηση θα ήταν αντιεπιστημονική. Ο κ. Τιβέριος χαρακτήρισε την κατάργηση του σταθμού «ρομαντική» αλλά αδύνατη.
Η απόσπαση των 3.000 τετραγωνικών με τα σημαντικά ευρήματα της βυζαντινής Θεσσαλονίκης είναι η μεγαλύτερη σε επιφάνεια που έχει πραγματοποιηθεί από την αρχαιολογική υπηρεσία.
Το μετρό της Αθήνας είχε αποσπάσει δέκα χρόνια πριν 2.000 τετραγωνικά από την πλατεία Συντάγματος και τα μετέφερε στην Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου όπου εκτίθενται και αποτελούν εκπαιδευτικό υλικό.
«Η ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΛΥΣΗ»
Μέλη του ΚΑΣ δήλωσαν ότι αν και η επιτόπου διατήρηση των αρχαιοτήτων είναι η ιδανικότερη, καθώς η απομάκρυνσή τους από τον πολεοδομικό ιστό της βυζαντινής πόλης αφαιρεί μέρος της αξίας τους, δεδομένων των συνθηκών η λύση της μεταφοράς τους είναι η καλύτερη, αν όχι η μοναδική.
Η κ. Μενδώνη εξήγησε ότι η καθυστέρηση του έργου δεν οφείλεται στους αρχαιολόγους. Οπως ανέφερε, η σύμβαση του 2006 προέβλεπε ανασκαφές τριών ετών και 15 εκατομμύρια ευρώ. Απαιτήθηκαν 90 εκατομμύρια, που πρόθυμα κατέβαλε το μετρό και έξι αντί για τρία χρόνια ανασκαφών. Αυτός ο προγραμματισμός έπρεπε να έχει υιοθετηθεί εξαρχής. Τώρα όλα τα σκάμματα κλείνουν με μοναδική εκκρεμότητα τη συνέχιση ανασκαφής στον σταθμό «Βενιζέλου» μετά την απόσπαση της βυζαντινής φάσης.
ΤΟΝ ΣΤΑΘΜΟ «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ»
Τα μέλη του ΚΑΣ γνωμοδότησαν υπέρ της μη διατήρησης των αρχαίων καταλοίπων που αποκαλύφθηκαν στον σταθμό «Δημοκρατία» του μετρό Θεσσαλονίκης.